|
|
|
نخستوزیر زن ژاپن؛ استثنایی در سال سقوط زنان سیاستمدار |
|
|
|
در حالی که سانائه تاکایچی با رسیدن به مقام نخستوزیری ژاپن، بهعنوان نخستین زن در تاریخ این کشور و بالاترین رتبه در میان تازهواردان سیاسی فهرست فوربس ۲۰۲۵، نقطه عطفی تاریخی در چهارمین اقتصاد بزرگ جهان رقم زد، تصویر کلی زنان در قدرت سیاسی جهان در این سال تصویری متلاطم، ناپایدار و همراه با عقبگردهای نهادی است؛ تصویری که همزمان از دستاوردهای نمادین و رکود ساختاری در رهبری زنان حکایت دارد. |
|
|
مجله فوربس در گزارش سال ۲۰۲۵ خود از فهرست یکصد زن قدرتمند جهان مینویسد که در نسخه ۲۰۲۵ فهرست یکصد زن قدرتمند جهان، دو جایگاه نخست برای چهارمین سال متوالی به اورزولا فون درلاین، رئیس کمیسیون اروپا، و کریستین لاگارد، رئیس بانک مرکزی اروپا، اختصاص یافته است. به نوشته فوربس، حضور پایدار این دو چهره نشاندهنده ثبات در بالاترین سطوح رهبری زنان در جهان است.
رهبران زن جهان مانند اورزولا فون درلاین و کریستین لاگارد در صدر فهرست ۱۰۰ زن قدرتمند مجله فوربس قرار دارند.
با این حال، فوربس مینویسد این ثبات در رأس، با بیثباتی گسترده در سطوح دیگر سیاست همراه بوده است؛ جایی که شوکهای نهادی، نبردهای درونحزبی، تغییرات فرهنگی و جابهجاییهای گسترده کابینهای، معادلات قدرت را در بسیاری از کشورها دگرگون کردهاند.
سقوطهای ناگهانی؛ قدرتی بدون تضمین
پائتونگتارن شیناواترا، نخستوزیر پیشین تایلند، نمونه بارز این ناپایداری است. او که سال گذشته بهعنوان جوانترین نخستوزیر تایلند در رتبه ۲۹ فهرست زنان قدرتمند قرار داشت، در ماه اوت ۲۰۲۵ و تنها کمی بیش از یک سال پس از رسیدن به قدرت، با حکم دادگاه قانون اساسی و به دلیل نقض اخلاقی مرتبط با یک مکالمه تلفنی فاششده، از سمت خود برکنار شد. فوربس مینویسد این برکناری به هرجومرج سیاسی در تایلند انجامید و نشان داد که رسیدن به بالاترین مقام سیاسی، تضمینی برای ماندگاری قدرت نیست.
پائتونگتارن شیناواترا، نخستوزیر پیشین تایلند و جوانترین نخستوزیر تاریخ این کشور
فوربس همچنین به برکناری سری مولیانی ایندراواتی، وزیر دارایی باسابقه اندونزی، اشاره میکند؛ چهرهای که نزدیک به ۱۵ سال در دو دوره مختلف بر بزرگترین اقتصاد جنوب شرق آسیا نظارت داشت. به نوشته این مجله، ایندراواتی در سپتامبر ۲۰۲۵ تنها با یک ساعت اطلاع قبلی و در جریان تغییرات کابینه، از سوی رئیسجمهور پرابووو سوبیانتو کنار گذاشته شد؛ رخدادی که بار دیگر بی ثبات بودن جایگاه زنان در قدرت را برجسته کرد.
سری مولیانی ایندراواتی، وزیر دارایی برکنار شده اندونزی
رکود عددی رهبری زنان
مجموع این تحولات باعث شده تعداد زنان در مقام ریاست دولت و حکومت در جهان به ۲۹ نفر کاهش یابد؛ رقمی که بهطور محسوسی کمتر از ۳۸ نفر ثبتشده در سال ۲۰۲۳ است.
این مجله به نقل از لیندا رابینسون، عضو ارشد برنامه زنان و سیاست خارجی در شورای روابط خارجی، مینویسد: «ما آشکارا در یک رکود قرار داریم. از نظر عددی، رهبری زنان عملاً متوقف شده است.»
افول اعتماد عمومی و بازسنتگرایی
به گزارش فوربس، شاخص ریکیاویک که نگرش عمومی نسبت به رهبران زن را میسنجد، در کشورهای گروه هفت برای دومین سال متوالی روی امتیاز ۶۸ ثابت مانده است. فوربس مینویسد که در کشورهایی مانند آلمان، ایالات متحده و بریتانیا، اعتماد عمومی به رهبری زنان کاهش یافته و حتی در ایسلند نیز شاهد افت امتیاز بودهایم.
این گزارش به نقل از میشل هریسون، یکی از بنیانگذاران شاخص ریکیاویک، از پدیدهای با عنوان «بازسنتگرایی» یاد میکند؛ روندی که نشان میدهد نسل جوان، برخلاف انتظار، حمایت کمتری از زنان در رهبری سیاسی نشان میدهد.
موانع جدید پیش روی سیاستمداران زن
عواملی چون جنگ علیه تنوع، برابری و شمول، افزایش تهدید و خشونت سیاسی، گسترش «منوسفیر» آنلاین و ظهور پورنوگرافی دیپفیک، از جمله موانع اصلی ورود و ماندگاری زنان در سیاست هستند. این گزارش به پرونده حقوقی جورجیا ملونی، نخستوزیر ایتالیا، بهعنوان نمونهای از این چالشها اشاره میکند.
ژاپن؛ نقطه عطفی تاریخی با ابعاد پیچیده
فوربس، بزرگترین دستاورد سیاسی زنان در سال ۲۰۲۵ را صعود سانائه تاکاایچی به نخستوزیری ژاپن میداند. به نوشته این مجله، تاکاایچی با قرار گرفتن در رتبه سوم فهرست زنان قدرتمند جهان، بالاترین جایگاه را در میان تازهواردان سیاسی به دست آورد و به نخستین زن در تاریخ ژاپن تبدیل شد که این سمت را بر عهده میگیرد.
در همین زمینه، روزنامه ژاپن تایمز نیز با بازنشر فهرست فوربس نوشت که «ظهور تاکاایچی نشاندهنده خروج از وضع موجود در ژاپن است که بسیاری از ناظران انتظار آن را نداشتند». این روزنامه تأکید میکند که جایگاه او از منظر جنسیتی «پیچیده» است، زیرا تنها دو زن را در کابینه ۱۹ نفره خود منصوب کرده و در عمل، بخشی از سنتهای همان ساختار مردسالارانه را حفظ کرده است.
واکنشها در داخل ژاپن
به گزارش ژاپن تایمز، مینورو کیهارا، دبیر ارشد کابینه ژاپن، در پاسخ به پرسشی درباره این رتبهبندی گفت که «قدرت» تاکاایچی در درک و اجرای سیاستها نهفته است. این روزنامه همچنین نوشت که تاکاایچی از محبوبیت داخلی برخوردار است و طبق آخرین نظرسنجیها، کابینه او ۶۴ درصد محبوبیت دارد.
ژاپن تایمز همچنین به توجه دولت ایالات متحده به نخستوزیر جدید ژاپن اشاره کرده و به نقل از کارشناسان مینویسد که ارتباط مثبت تاکاایچی با دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، میتواند به تداوم روابط دیپلماتیک پایدار میان دو کشور کمک کند.
آفریقا، اروپا و چشمانداز آینده
فوربس در ادامه گزارش خود به ریاستجمهوری نتومبو ناندی-ندایتوا در نامیبیا و انتصاب گسترده زنان در کابینه او اشاره میکند و آن را نمونهای متفاوت از رهبری زنان در آفریقا میداند. همچنین این مجله به انتصاب اینگا روگینیِنِه به نخستوزیری لیتوانی، در پی یک بحران سیاسی، بهعنوان نمونهای از نقش زنان در بازسازی اعتماد عمومی اشاره دارد.
آنگونه که فوربس در گزارش سال ۲۰۲۵ خود ترسیم میکند، زنان در قدرت سیاسی جهانی در میانه تضادها قرار دارند: از یکسو صعود تاریخی نخستوزیر زن ژاپن و پیشرفتهای نمادین در آفریقا، و از سوی دیگر رکود عددی، سقوطهای ناگهانی و تغییر نگرشهای اجتماعی. در این میان، همانطور که ژاپن تایمز مینویسد، تجربه سانائه تاکایچی نشان میدهد که شکستن سقف شیشهای لزوماً به معنای دگرگونی فوری ساختارهای جنسیتی نیست، اما میتواند نقطه آغازی برای بازتعریف معادلات قدرت در سیاست جهانی باشد.
ایرنا
انتهای پیام/م |