|
گفت وگوی تفصیلی| روانشناس تربیتی : |
|
رسانه چاقوی دو لبه در برطرف کردن نیازهای جسمی و روحی / وقتی کارکرد خانواده با ورود رسانه های مدرن دگرگون می شود |
|
|
|
ین مشاور خانواده در ادامه با اشاره به اینکه همگام با تحولات و پیشرفت علم و رسانه های مدرن ، ارزش ها و کارکردهای خانواده نیز دچار دگرگونی هایی شده است، افزود : خانواده قبل از رسانه ها مهم ترین و اصلی ترین نهاد تربیتی و هویت ساز فرزندان است ، در حالی که اکنون با ورود فن آوری های رسانه ای، رقبایی پدید آمده اند که کارکردهای سنتی خانواده را با چالش روبه رو ساخته اند |
|
|
سیستان و بلوچستان، مریم شیخی کارشناس مشاوره و روانشناس تربیتی در گفتگو با خبرنگار زما در پاسخ به سوال نقش و اثرات رسانه های جمعی مدرن بر ساختار روابط خانوادگی گفت : همگام با تحولات و پیشرفت علم و رسانه های مدرن ، ارزش ها و کارکردهای خانواده نیز دچار دگرگونی هایی شده است.دهه آخر قرن بیستم را می توان انقلاب و انفجار اطلاعات نامگذاری کرد، چیزی که امروزه با پیشرفت فناوری، اطلاع رسانی اساسی‌ترین و مهم‌ترین نقش خود را در جوامع بشری ایفا می‌کند.
وی با بیان اینکه مقوله «رسانه های جمعی مدرن» همانگونه که از اسمش پیداست دائما در حال پیشرفت است، گفت : هر روزه شاهد پیشرفت فروز افزون علم و تکنولوژی در دنیا هستیم.این پیشرفت علم بسیاری از کارها و مسائل را برای ما آسان و راحت کرده ولی از بُعد دیگری مشکلات عدیده را نیز به وجود آورده است.
این مشاور خانواده و روانشناس تربیتی با تأکید بر اینکه تاثیر گذاری رسانه بر اندیشه و کنش مخاطب بر هیچ کس پوشیده نیست، افزود: اگر بخواهم در ابتدا بعنوان یک روانشناس دیدگاهم را نسبت به دنیای رسانه مدرن بیان کنم می گویم: « رسانه ها بطور کامل توانستند نیازهای مادی و گذرا ما را فراهم ،اما ضربه محکمی به نیازهای روحی و روانی بشر وارد کرده است که غفلت از این پدیده، ضربه سنگینی به بشر امروز وارد خواهد کرد.»
شیخی ادامه داد: همگان می دانند که سلامتی روحی و روانی یک جسم مقدس تر و ارجح تر از نیازهای مادی است! در نتیجه توجه به معایب و مزایای رسانه ها در عصر کنونی که از به کارگیری فن آوری های مدرن تا حدود زیادی گریزی نیست، فواید زیادی نیز به همراه دارد. از این رو شایسته است با فرهنگ سازی و آگاهی بخشی به خانواده ها ضمن بهره گیری از آثار مثبت آن تدابیری برای کاهش آسیب ها اندیشیده شود.
وی با بیان اینکه اگر گذری به نقش رسانه های جمعی مدرن بر ساختار خانواده داشته باشیم می توانیم بگیویم: « خانواده گروه کوچکی است که حد فاصل بین فرد و جامعه قرار گرفته است. » جامعه سالم فقط در پرتو خانواده سالم ممکن است و خانواده به عنوان بنیادی ترین و مهم ترین نهاد اجتماعی و انسانی در شکل گیری و تکمیل هویت فرزندان درجامعه نقش به بسزایی دارد.
این مشاور خانواده در ادامه با اشاره به اینکه همگام با تحولات و پیشرفت علم و رسانه های مدرن ، ارزش ها و کارکردهای خانواده نیز دچار دگرگونی هایی شده است، افزود : خانواده قبل از رسانه ها مهم ترین و اصلی ترین نهاد تربیتی و هویت ساز فرزندان است ، در حالی که اکنون با ورود فن آوری های رسانه ای، رقبایی پدید آمده اند که کارکردهای سنتی خانواده را با چالش روبه رو ساخته اند در واقع اگر خانواده ها آگاهی و اشراف کامل به این رسانه مدرن و آمادگی لازم برای رو در رویی با این رقیب را نداشته باشند، این رقیب صنعتی به طور کامل مهار خانواده ها را از لحاظ اجتماعی ،فرهنگی ،حتی اقتصادی در دست خواهد گرفت و پایه های بنیان یک جامعه که خانواده هست را متزلزل خواهند کرد.
این روانشناس تربیتی گفت: امروزه فن آوری های رسانه ای که زمینه جهانی شدن فرهنگ و ارزش های غربی را فراهم آورده، آثار مخربی داشته اند، مانند: تهدید ارزش ها و فرهنگ ملی، رواج فردگرایی، تخریب روابط بین فردی و بین گروهی و سرانجام تهدید خانواده. ازاین رو، برای رویارویی با این چالش ها باید ابتدا آسیب ها و معایب فن آوری مدرن را شناسایی و بررسی کنیم و با آگاهی بخشی به خانواده ها و فرهنگ سازی و آموزش سپس روش های استفاده از فن آوری مدرن را به فرزندان و والدین آموزش دهیم تا خانواده ها با آگاهی از قابلیت ها و توانایی های فرهنگ خودشان و آسیب های فرهنگی فن آوری مدرن، کمتر دچار آسیب شوند.
شیخی با تاکید بر آسیب های رسانه های مدرن بربنیان خانواده ادامه داد :وجود رسانه های مدرن ، لذت بخش و سرگرم کننده کاذب در زندگی روزمره ما تاثیر زیادی گذاشته است و همانگونه که شاهدیم افسار خیلی از جوامع و زندگی های اجتماعی را گرفته و باعث انزوا طلبی ،غفلت از یکدیگر در زندگی اجتماعی، دورشدن از سنن و آداب رسوم اجداد و نیاکان همچنین پرخاشگری ،استرس اضطراب عدم پذیرش مسولیت برای دختران و پسران ، عدم پایبندی خانواده ها به مسایل عرفی و شرعی، دورکردن انسان ها وجوامع از آداب و رسوم سنتی .. شده است که در آن هرگز بویی از خوشبختی و سعادت انسان وجود ندارد .
وی رشد روز افزون فناوری و استفاده اینترنت را موجب فراهم شدن رفاه و آسایش خانواده‌ها دانست و گفت : اما در این روند اگر غافل شویم این رفاه و آسایش در عین حال می‌تواند به عنوان عاملی تهدید کننده برای خانواده محسوب شود .
این روانشناس تربیتی با بیان ایکنه رسانه های مدرن اگر مدیریت نشوند، شخص را به صورت انفرادی محصور و محدود می کنند، افزود : مثلا، شاهدیم در یک واحد اجتماعی کوچک به اسم خانواده که باید اعضا کنار هم از لحاظ عاطفی و اجتماعی قرار داشته باشند و نیازهای عاطفی و روحی روانی شان در دنیای واقعی حل و فصل شده و ارضاء گردد، این دست کارکردها به دنیای غیر واقعی، افسارگسیخته و ناشناخته فضای مجازی و شبکه های اجتماعی محول شده است، آن هم به طوری که هیچ سنخیتی با دنیا واقعی و آداب و فرهنگ ما ندارد.
این مشاور خانواده ادامه داد : اگر به خانواده که اساس و پایه یک جامعه را تشکیل می دهد، مدیریت و آگاهی داده نشود ، فناوری مدرن باعث گسسته شدن پیوند عاطفی بین اعضا می شود در نتیجه شاهد شکاف نسلی مشهود در این دوران و کج فهمی نسل جدید و قدیم از علاقه‌ها و سلیقه‌های یکدیگر و به اصطلاح امروزی درک نکردن خواهیم بود.
شیخی گفت : در برابر پیشرفت فناوری، نوجوانان امروز به گونه‌ای دارند رشد و بزرگ می‌شوند که بیشترین وقت و زمانشان را سرگرم رسانه ها هستند. امروز در یک خانواده با نگاه به فرزندان، خواهید دید که در یک دست آنها کنترل تلویزیون و در دست دیگر موشواره رایانه است و دیگر نه دستی باقی می‌ماند نه فرصت و زمانی برای لمس دستان والدینشان! در واقع به ظاهر و فیزیکی در زندگی اجتماعی و خانواده هستند اما در دنیای رسانه و دنیای مجازی رشد می کنند .
وی در پایان ضمن بر شمردن راه حل هایی برای مقابله با تاثیرات مخرب رسانه های مدرن گفت : باید بیندیشیم که نقش خانواده و جایگاه زنان در یک خانواده چیست؟ و چه کسانی می توانند خانواده را در این راه کمک کنند؟ در جواب این سوالات باید گفت: چند راهکار وجود دارد که با نقش پر رنگ مادران در خانواده و عملیاتی کردن برخی امورات تاثیرات قابل توجهی بر جای خواهند گذاشت از جمله :
_عقاید، ارزش ها ، آداب و رسوم مذهبی خانوادگی در سریال ها و دیگر برنامه های تلویزیونی با اهمیت و کارکرد مثبت به نمایش درآید .
_ ایفای نقش پررنگ زنان در خانواده در جهت برنامه ریزی و تأکید بر رفت وآمد بیشتر با خویشاوندان و دوستان در خانواده .
_ ترویج کارهای گروهی و اجتماعی و سرگرم کننده بین اعضای خانواده و تشویق به محدود کردن استفاده از رسانه ها در مواقعی که اعضای خانواده باید کنار هم می باشند.
_ تعیین قانون و مقررات برای استفاده از رسانه های فصای مجازی ، از آنجا که زنان در خانواده نقش پررنگتری دارند می توانند با تعیین مقررات و اهمال قوانینی برای استفاده از رسانه و فضای مجازی و تایم دار کردن زمان استفاده از رسانه ها در خانواده را کنترل شده و سنجیده شده برای فرزندان تعیین کنند خصوصا ، هنگام غذا خوردن یا هنگامی که اعضای خانواده در مراسم خاصی حضور دارند.
_ حفظ سنن و فرهنگ دیرین ما ایرانیان اکتفا نکردن به پیامک و تماس تلفنی در احوال پرسی ها و صله رحم این باعث میشود که فرزندان ما این سنت های انسانی را به فراموشی نسپارند .
_ برنامه ریزی و مشورت خانواده برای مسافرت های جمعی با خانواده که باعث جلوگیری از انزوا طلبی و فردی گرایی می شود .
- توجه کردن و رصد کردن خانواده ها به موارد منع استفاده از برخی فن آوری ها، مانند: استفاده فرزندان کم سن وسال از تلفن همراه که هنوز آگاهی و اشراف کامل در نحوه استفاده از رسانه هارا ندارند و قدرت تمییز وتشخیص آنها پایین می باشد .
_ مانور دادن وترویج احترام به بزرگ تر ها و افراد کهن سال و رعایت جایگاه سلسله مراتبی در خانواده توسط والدین در حضور فرزندان باعث آموزش وحفظ شأن و شخصیت بزرگترها .
_ مقاومت در برابربرخی خواسته ها و نیازهای غیرضروری و غیر منطقی فرزندان و جلوگیری از افزایش انتظارات و توقعات آنان ومشورت و راهنمایی کردن آنها .
_ تشویق به اختصاص دادن زمان بیشتری برای گفت وگو با یکدیگر در خانواده و برقراری ارتباط عاطفی و کلامی با اعضای خانواده دادن امنیت به اعضا خانواده اینکه برای رفع نیازهای عاطفی و روحی و روانی آنها بهترین و امن ترین پناهگاه خانواده هستش نه رسانه و فضای مجازی .
_ تأکید بر اولویت دادن به مصلحت جمعی در برابر مصلحت فرد در خانواده این باعث میشود تا اعضا خانواده به امنیت و آرامش جمعی خودشان بیشتر اهمیت دهند و دارای وجدان بیدار انسانی و زندگی اجتماعی پایبند شوند و از تک روی ها و منفعت طلبی شخصی دور گردند.
انتهای پیام/* |