کد خبر: 209764 تاريخ انتشار: 1403/08/17 - 08:37
یادداشت
شان و جایگاه پرستاری در فرهنگ ایرانی اسلامی
. پرستاری در فرهنگ ایرانی-اسلامی ترکیبی از خدمت به جامعه، تلاش برای کاهش آلام بیماران و ایفای نقش‌های انسانی و معنوی است.
از استان مرکزی شهرستان ساوه؛ پرستاری در فرهنگ ایرانی-اسلامی از جایگاه بسیار والایی برخوردار است و به عنوان شغلی مقدس و ارزشمند شناخته می‌شود. این حرفه هم در متون دینی اسلام و هم در تاریخ و فرهنگ ایران از ارزش ویژه‌ای برخوردار است. پرستاری در فرهنگ ایرانی-اسلامی ترکیبی از خدمت به جامعه، تلاش برای کاهش آلام بیماران و ایفای نقش‌های انسانی و معنوی است. که در ادامه به برخی از جنبه‌های این ارزشمندی اشاره می‌کنیم.
پرستاری در آموزه‌های اسلامی در اسلام؛ خدمت به بیماران و کمک به نیازمندان جایگاه والایی دارد و پرستاری به عنوان یکی از بزرگ‌ترین نمودهای این خدمت محسوب می‌شود. در قرآن کریم و احادیث پیامبر اسلام (ص) و اهل بیت (ع)، به خدمت به خلق و رفع آلام مردم تأکید زیادی شده است. پرستاران که در این راه به مراقبت و التیام بیماران می‌پردازند، از این منظر اجر و پاداش معنوی بالایی خواهند داشت.
در اسلام، پرستاری نوعی عمل صالح و عبادت محسوب می‌شود که می‌تواند رضای الهی را به همراه داشته باشد. به عنوان نمونه، پیامبر اکرم (ص) می‌فرمایند: "محبوب‌ترین مردم نزد خداوند، کسی است که برای مردم سودمند باشد و دوست داشتنی‌ترین عمل نزد خدا، شادی رساندن به دل مؤمن است." این حدیث نشان‌دهنده اهمیت خدمت به دیگران و ایجاد آرامش و شادی در زندگی مردم است که به روشنی به رسالت پرستاران نزدیک است.
نقش تاریخی پرستاری در ایران؛ پرستاری در تاریخ ایران ریشه های عمیقی دارد و همواره به عنوان حرفه‌ای انسانی و با ارزش مورد توجه بوده است. در ایران باستان، مراقبت از بیماران و سالمندان بخشی از فرهنگ شفقت و مهربانی به شمار می‌آمد. با ورود اسلام به ایران و آمیختن ارزش‌های اسلامی با فرهنگ ایرانی، این نقش و جایگاه به مراتب ارتقا یافت و افرادی که به پرستاری از بیماران می‌پرداختند، به عنوان الگوهای خدمت و اخلاق نیک شناخته شدند.
در تاریخ پزشکی ایران، بیمارستان‌های تاریخی مانند بیمارستان جندی‌شاپور و بمارستان‌های دوران اسلامی مانند بمارستان‌های بغداد و ری، نمادهایی از توسعه دانش پزشکی و پرستاری هستند. در این مراکز، پرستاران در کنار پزشکان فعالیت می‌کردند و وظیفه مراقبت و کمک به بیماران را بر عهده داشتند.
ویژگی‌های اخلاقی و معنوی پرستاری در فرهنگ ایرانی-اسلامی، پرستاران نه تنها از نظر مهارتی بلکه از لحاظ اخلاقی و معنوی نیز دارای ویژگی‌های خاصی باید باشند. ارزش‌هایی مانند صداقت، فداکاری، شفقت، صبر و اخلاص از جمله ویژگی‌های اخلاقی پرستاران به شمار می‌رود. پرستاران با داشتن این ویژگی‌ها نه تنها به بیماران کمک می‌کنند، بلکه به عنوان الگوهای اخلاقی و افرادی تأثیرگذار در جامعه شناخته می‌شوند.
این ارزش‌ها، بر اساس آموزه‌های دینی و فرهنگی ایران، برای یک پرستار لازم و ضروری است؛ زیرا پرستاران در لحظاتی حساس از زندگی بیماران، به آنان کمک می‌کنند و با اخلاق نیک و دلسوزی خود می‌توانند به بیماران امید و آرامش ببخشند.
پرستاری در آیین‌های مذهبی و ادبیات ایران؛ در آیین‌های مذهبی و ادبیات فارسی نیز به نقش پرستاری و اهمیت آن اشاره شده است. به عنوان مثال، شخصیت حضرت زینب (س) در واقعه عاشورا نمونه‌ای از فداکاری و پرستاری از بیماران و مجروحان را به نمایش می‌گذارد. او با ایستادگی، صبر و مراقبت از بیماران و خانواده امام حسین (ع)، الگویی از یک پرستار متعهد و دلسوز را ارائه می‌دهد که در فرهنگ شیعه به عنوان الگویی برای زنان و پرستاران محسوب می‌شود.
در اشعار و داستان‌های فارسی نیز توجه ویژه‌ای به خدمت و کمک به دیگران شده است که بازتابی از اهمیت پرستاری و مراقبت از انسان‌هاست. اشعار شاعران بزرگی مانند سعدی و حافظ نیز به انسان‌دوستی، شفقت و کمک به دیگران پرداخته‌اند.
جایگاه پرستاران در جامعه امروزی ایران در جامعه امروز ایران، پرستاری به عنوان حرفه‌ای حیاتی و ضروری برای حفظ و ارتقای سلامت جامعه شناخته می‌شود. به ویژه در زمان‌هایی مانند بحران‌های بهداشتی و بیماری‌های واگیردار، پرستاران به عنوان پیشگامان خدمت به مردم در خط مقدم قرار می‌گیرند. احترام به این حرفه و تقدیر از زحمات پرستاران، وظیفه‌ای اخلاقی و اجتماعی است که در فرهنگ ایرانی-اسلامی به آن توجه زیادی شده است.
نویسنده: شادی حسینی