|
|
|
سواد عاطفی، گمشده نظام آموزشی ایران |
|
|
|
آیا می‌دانید که آموزش عواطف و مدیریت آن‌ها در کنار یادگیری مهارت‌های دیگر می‌تواند کیفیت آموزش و زندگی اجتماعی افراد را بهبود بخشد؟ در پژوهشی جدید، برنامه‌ای برای تقویت این مهارت‌ها در دانشجویان معلم ایرانی طراحی شده است که هدف آن، توسعه مهارت‌های عاطفی در نظام آموزشی است. |
|
|
نظام آموزشی هر جامعه مسئولیت عظیمی در شکل‌دهی آینده دانش‌آموزان دارد. این مسئولیت تنها به انتقال دانش محدود نمی‌شود، بلکه ایجاد توانمندی‌های اجتماعی و عاطفی نیز بخش مهمی از آن است. در کشور ما، تمرکز زیادی بر جنبه شناختی آموزش وجود دارد، اما ابعاد دیگر مانند عواطف کمتر مورد توجه قرار گرفته‌اند. سواد عاطفی، به‌عنوان توانایی شناخت، بیان و مدیریت احساسات، می‌تواند به بهبود روابط اجتماعی، ارتقای کیفیت زندگی و موفقیت تحصیلی کمک کند. پژوهشگران باور دارند که بی‌توجهی به این جنبه در نظام آموزشی، نقص بزرگی ایجاد کرده است.
سواد عاطفی به افراد این امکان را می‌دهد که احساسات خود را بشناسند، آن‌ها را به شیوه‌ای مناسب بیان کنند و با دیگران همدلی داشته باشند. در مدارس و دانشگاه‌ها، این مهارت‌ها می‌توانند به تقویت روحیه همکاری، کاهش تنش‌ها و ایجاد روابط مثبت کمک کنند. باوجود اهمیت این موضوع، در بسیاری از نظام‌های آموزشی، به‌ویژه در ایران، آموزش عاطفی هنوز به طور جدی وارد برنامه‌های درسی نشده است. به همین دلیل، نیاز به تحقیقاتی جامع در این حوزه احساس می‌شود تا بتوان راهکارهایی برای پر کردن این خلأ ارائه کرد.
غلام بهادرمطلق، محقق برنامه‌ریزی درسی دانشگاه شهید رجایی تهران، همراه با گروهی از پژوهشگران دانشگاهی، تحقیقی را در زمینه طراحی برنامه‌ای برای آموزش مهارت‌های عاطفی به دانشجو-معلمان دانشگاه فرهنگیان انجام داده‌اند. هدف این پژوهش، ایجاد یک برنامه درسی جدید است که بتواند دانشجویان تربیت معلم را برای تدریس عاطفی و اجتماعی آماده کند.
این تحقیق با استفاده از روش‌های کیفی انجام شد و پژوهشگران برای جمع‌آوری اطلاعات از مصاحبه‌های عمیق با ۱۴ نفر از اساتید و متخصصان حوزه برنامه‌ریزی درسی و روانشناسی استفاده کردند. داده‌های حاصله از این افراد سپس به کمک روش‌های علمی، نتایج دقیقی را ارائه داد که به طراحی برنامه درسی کمک کرده است.
بر اساس یافته‌های این پژوهش، سواد عاطفی باید سه بعد اصلی را پوشش دهد: شناختی (دانشی)، عاطفی (احساسی) و روانی-حرکتی (مهارتی). این بدان معناست که دانشجو-معلمان نه‌تنها باید عواطف خود و دیگران را درک کنند، بلکه باید به آن‌ها گرایش پیدا کرده و مهارت‌های عملی مرتبط با مدیریت احساسات را نیز کسب کنند.
پژوهشگران تأکید دارند که راهبردهای یاددهی باید تعاملی، کاربردی و کاوشگرانه باشند تا دانشجویان درک عمیق‌تری از سواد عاطفی پیدا کنند.
این پژوهش همچنین نشان داد که محتوای آموزشی در این برنامه باید به‌گونه‌ای طراحی شود که با نیازهای روزمره و واقعی دانشجویان مرتبط باشد. از سوی دیگر، ارزشیابی این برنامه نباید محدود به سنجش حفظیات باشد، بلکه باید مبتنی بر ارائه بازخوردهای مثبت برای بهبود یادگیری و عملکرد دانشجویان باشد. ابزارهایی مانند پوشه کار و آزمون‌های عملکردی برای این نوع ارزشیابی پیشنهاد شده‌اند.
اهمیت نتایج این پژوهش فراتر از نظام آموزشی است. پژوهشگران بر این باورند که توسعه سواد عاطفی می‌تواند به بهبود روابط اجتماعی، کاهش استرس و افزایش توانایی حل مسائل بین‌فردی کمک کند. همچنین، آموزش این مهارت‌ها در دانشجویان تربیت معلم، نسل آینده معلمان را برای مواجهه با چالش‌های عاطفی کلاس‌های درس آماده‌تر می‌کند. این امر می‌تواند تأثیر مستقیمی بر کیفیت آموزش در مدارس داشته باشد.
این یافته ها در نشریه علمی «مطالعات برنامه درسی در آموزش عالی» وابسته به انجمن مطالعات برنامه درسی ایران منتشر شده اند. پژوهشگران امیدوارند که یافته‌های فوق بتوانند به تحول در برنامه‌های درسی دانشگاه‌های ایران کمک کرده و نقشی اساسی در ارتقای سواد عاطفی دانشجویان ایفا کنند.
ایسنا
انتهای پیام/ن |