|
|
|
ایران گردی | موزه مردم شناسی اردبیل اثری با قدمتی بیشتر از صفویه |
|
|
|
موزه مردم شناسی اردبیل در ساختمان قدیمی و تاریخی حمام ظهرالدوله یا آقانقی دایر شده است و گنجینه‌ای نفیس از اشیای دوره‌های زندیه، صفویه، قاجاریه و پهلوی را به نمایش گذاشته و این حمام، پیش از دوره صفویه بنا و در همین دوره توسعه و تکمیل شده است و اکنون به طور مداوم به مرمت و نگهداری این بنا رسیدگی می‌شود و توجه مستمر به ابنیه تاریخی از الزامات نگهداری آنهاست. |
|
|
موزه ی مردم شناسی اردبیل در میدان عالی قاپو واقع شده و در دوره قبل از صفویه، حمام آقانقی بجای این موزه قرار داشت. این حمام در زمان ایلخانیان به دستور ظهیر الاسلام ساخته شد و بعد از 200 سال توسط شخصی به نام آقانقی موتمن الرعایا خریداری و مورد بازسازی قرار گرفت. هم چنین حمام آقانقی در سال 1378 هجری شمسی توسط میراث فرهنگی خریداری و مورد مرمت قرار گرفت و در آخر نیز موزه مردم شناسی این کار را انجام داد.
موزه‌ها به منزله نمایشگاه‌های دایمی هستند و موزه‌های مردم شناسی از حیث درجه‌بندی موزه‌ای در رده سوم قرار می‌گیرند و در موزه مردم شناسی اردبیل، اشیا و اقلامی از زندگانی بومی، عشایری ۱۵۰ سال اخیر مردم این استان گردآوری شده است.
فرهنگ عامه، لباس عشایر، صنایع دستی، زندگی روزمره و وسایل مصرفی روزگاران گذشته مردم استان اردبیل در این موزه به نمایش گذاشته شده و در جمع‌آوری و نمایش آنها تعصبی به نقطه خاصی از استان نشده بلکه نگاه جامع و کلی به همه جای استان اعمال شده است.
موزه مردم شناسی اردبیل در ساختمان قدیمی و تاریخی حمام ظهرالدوله یا آقانقی دایر شده است و گنجینه‌ای نفیس از اشیای دوره‌های زندیه، صفویه، قاجاریه و پهلوی را به نمایش گذاشته و این حمام، پیش از دوره صفویه بنا و در همین دوره توسعه و تکمیل شده است و اکنون به طور مداوم به مرمت و نگهداری این بنا رسیدگی می‌شود و توجه مستمر به ابنیه تاریخی از الزامات نگهداری آنهاست. تماشای مجسمه‌هایی که لُنگ بر کمر بسته و داخل گرمخانه در حال استحمام و کیسه‌کشی هستند، برشی از فیلم سینمایی "مشهدی عباد" و حمام رفتن قبل از عروسی او را به یاد می‌آورد و در غرفه‌های دیگر نیز تندیس زنان و مردان روستایی در حال گفت و گو، پخت نان، بافت فرش و گلیم یا تکان دادن خمره‌های دوغ برای به دست آوردن کَره مشاهده می‌شود.
محل‌های مختلفی در سربینه برای انتظار و مکث جهت خلوت شدن حمام، خشک شدن پس از استحمام، بجای آوردن نماز، قرائت قرآن، استراحت، صرف چای و استعمال قلیان در نظر گرفته شده است.
میاندر یا هشتی حمام راهرویی پر پیچ و خم است که فضای سرد سربینه را به فضای گرمخانه وصل می‌کرده و به منظور جلوگیری از اتلاف گرما، ممانعت از دید مستقیم افراد به فضای گرمخانه و تعدیل دمای بدن افراد ساخته شده و به شکل دهلیز باریک با سقف کوتاه و به صورت هشت ظلعی یا مربع با سقف گنبدی ساده ساخته شده است.
فضای اصلی حمام یعنی گرمخانه، محل استحمام بوده و یک خزینه آب گرم و دو خزینه آب سرد داشته است و روشنایی گرمخانه از نورگیرهای سقفی با شیشه‌های عدسی شکل تامین می‌شده و مانع دید حمام از خارج بوده است.
در برخی حمام‌ها در اطراف محوطه‌ای که مردم به تن خود کیسه می‌کشیدند، چند محل خاص و خلوت وجود داشته که گویا حوض‌های کوچکی نیز در آنجا تعبیه می‌شده و مختص افراد سرشناس بوده است.
از آداب استحمام سنتی در گرمخانه‌ها می‌توان به شستشو، ازاله موهای زائد، خیساندن بدن در خزینه، کیسه‌کشی، خضاب و حنا گذاشتن، تراشیدن سر و صورت، حجامت و شستشو با صابون و چوبک اشاره کرد.
حمام تاریخی ظهیرالاسلام یا آقانقی با پیگیری و همت اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اردبیل در سال ۱۳۷۶ به شماره ۱۸۹۶ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده و در نهایت بعد از مرمت‌های لازم، در ۲۲ بهمن ۱۳۷۸ به عنوان موزه مردم شناسی اردبیل افتتاح شده است.
با توجه به اینکه اردبیل در سال میلادی جاری (۲۰۲۳) به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای عضو اکو معرفی شده و برنامه‌های متنوعی در راستای این رویداد و معرفی ظرفیت‌های گردشگری این استان اجرا شده یا در دستور کار است، حضور گردشگران خارجی به‌ویژه تبعه چین در اردبیل افزایش یافته و تداوم این روند، بازدید از موزه‌ها و رونق صنعت گردشگری استان را تقویت خواهد کرد.
انتهای پیام/* |