|
یک استاد حوزه و دانشگاه : |
|
در نشست تخصصی مطرح شد ؛ نقش پدر در تربیت فرزندان / اولین تأثیر پدر در تربیت فرزند، در خود مهار گری فرزند است |
|
|
|
حجت الاسلام و المسلمین محمدحسینی استاد حوزه و دانشگاه در نشست اخلاقی و تربیتی اخلاق در خانواده در خصوص نقش پدر در تربیت فرزندان گفت: پدران نقش بسیار مهمی در تربیت فرزندان خود دارند این که برخی می گویند مادر در تربیت دختر و پدر در تربیت پسر مؤثر است و قضیه را جنسیتی می کنند این چنین نیست. |
|
|
از قزوین؛ حجت الاسلام و المسلمین محمدحسینی استاد حوزه و دانشگاه در نشست اخلاقی و تربیتی اخلاق در خانواده در خصوص نقش پدر در تربیت فرزندان بیان کرد:با این سوال شروع می کنیم که پدر به چه اندازه در تربیت فرزندان نقش دارد؛ این موضوع را می توان در 15 یا 16 مورد بیان نمود که بنده به اختصار به آن می پردازم.
آنچه که قطعا امام هادی (ع) را خوشحال می کند تربیت نسل است. آنچه که امام زمان (عج) را خوشحال می کند تربیت انسان است. امام هادی (ع) فرمودند: دنیا بازار است (تشبیه زیبایی است از دنیا) و مردم در این دنیا یا سود می کنند یا ضرر می کنند؛ عده ای بار خود را می بندند و سود می کنند و عده ای هم متضرر می شوند. از این حدیث استفاده می کنم و اشاره می کنم به این آیه قرآنی که می فرماید: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا هَلْ أَدُلُّکُمْ عَلَي تِجَارَةٍ تُنْجِيکُمْ مِنْ عَذَابٍ أَلِيمٍ(ای اهل ایمان، آیا شما را به تجارتی سودمند که شما را از عذاب دردناک (آخرت) نجات بخشد دلالت کنم؟) سوره صف آیه 10. خداوند در قرآن فراخوان زده که اهل معامله است و اگر در این معامله مشارکت کنید بالاترین سود و بالاترین رستگاری را از آن خود کردید. بنده می خواهم این آیه را تربیتی کنیم. یکی از تجارت هایی که هیچ وقت ضرر نمی کنید، نه با نوسانات بازار متضرر می شوید نه با توطئه های دشمن و نه با تحریم های اقتصادی متضرر می شوید. این تجارت دو سر سود است و از هر طرف به این معامله نگاه کنیم سود برده ایم. و آن تجارت این است که از خود و فرزندانمان به خوبی یادگار باقی بگذاریم.
خوشا به حال آن پدر عزیز و مادر فرهیخته ای که توانسته است در این تجارت و معامله شرکت کند. روایات متعددی داریم که اگر یک فرزند خوب و با شخصیت تربیت کنیم ، بسیار سود کرده ایم و به قول معروف نان در روغن است.
اکثراٌ می شنویم که مادر در تربیت فرزند بیشتر نقش دارد ولی می دانیم که پدر نیز نقش بسزایی در تربیت فرزند دارد. حالا باید ببینیم پدر در چه محورها و زمینه هایی از تربیت فرزند نقش دارد.
1- اولین تأثیر پدر در تربیت فرزند، در خود مهار گری فرزند است. خودمهارگری همان است که در قرآن از آن با عنوان تقوا یاد شده است. من چگونه می توانم فرزند با تقوا داشته باشم یا فرزند با تقوا تربیت کنم. شما حتما در فضای مجازی با عبارت های خویشتنداری یا خود کنترلی برخورد کرده اید. حالا این سوال را از خود می پرسیم که چکار کنیم فرزند من که مثلا 7 سال دارد، 11 سال دارد یا 17 سال دارد چگونه خود مهارگری را یاد بگیرد. جواب سئوال این است که فرزند، خود مهار گری را از پدر یاد می گیرد. این که برخی می گویند مادر در تربیت دختر و پدر در تربیت پسر مؤثر است و قضیه را جنسیتی می کنند این چنین نیست. و این قسمت فقط در موارد بلوغ می تواند صدق داشته باشد. پس پدر در تربیت دختر یا پسر نقش بسیار بالایی دارد و خود مهار گری بالا در فرزند چه دختر چه پسر به نقش تعیین کننده پدر و حضور پدر در تربیت فرزندان بستگی دارد. متأسفانه اکثر پدران در تربیت فرزتد حضور ندارند و غایب هستند.
اگر بخواهیم برای افرادی که کودک دارند به این سوال جواب بدهیم که چکار کنیم فرزند ما به یک خود تنظیمی برسد که البته این سوال امروزه جدیدترین سوال تربیتی است. پاسخ این است ما همیشه فرزندان خود را از بیرون تربیت می کنیم یعنی من باید بگویم برو درس بنویس، بخواب، گوشی را کنار بگذار، مسواک بزن، با رفیق بد نچرخ، خطا نرو نه نیازی به این ها نیست که همه چیز را از بیرون به فرزند خود بگوییم. می توانیم یک سیستم هوشمندی را بر روی فرزندان خود نصب کنیم به نام خود تنظیمی آن کسی که در خود مهارگری و خود تنظیمی فرزندان تأثیر گذار است پدر و مادر است اگر می خواهی فرزند خودمهارگر و خود تنظیم داشته باشی در تربیت فرزند حضور داشته باش به اندازه ای که علم و دانش تو و وقت تو به تو اجازه حضور در تربیت فرزند را می دهد.
2- دومین تأثیر پدر بر تربیت و شخصیت پردازی فرزند، عزت نفس بالاست که بسیار مهم می باشد. از امام هادی (ع) نقل شده است که فرمودند آن کسی که خود را خوار و خفیف نموده است ، یک روزی به تو شر می رساند. یعنی اگر کسی عزت نفس پایین داشته باشد، آدم شروری خواهد شد. آسیب های اجتماعی و خطاهایی که در جامعه اتفاق می افتد بیشتر از جانب کسانی است که خود ارزشمندی آنها ضعیف است. پدر در خانواده قدم بزند، راه برود و یا حتی فقط بخوابد و هیچ کاری انجام ندهد، همان حضور پدر، خود به بچه عزت نفس می دهد. عزت نفس همان چیزی است که شما به آن می گویید هیهات من الذله. عزت نفس همان چیزی است که قرآن فرمود : ولله العزه؛ شرکت تولیدی عزت، دست خداوند است.
عزت نفس یکی از بال های پرواز بچه های ما و شماست. چکار کنیم که فرزندان ما در این جامعه لغزنده، کودکی و نوجوانی خود را بدون خطر پشت سر بگذارند و یا حداقل کمترین آسیب را ببینند. پس کنترل عزت نفس بالا در بچه ، دست پدر است. در ارتباط با عزت نفس توصیه می شود که بسیار مطالعه کنید. چون یکی از اهرم های مهم بازدارنده است. اگر می خواهید فرزندتان واکسینه شود، نگذارید عزت نفس بچه از بین برود یا پایین بیاید.
3- اعتماد به نفس را پدر در بچه ایجاد می کند. شاید این ذهنیت ایجاد شود که با این تعاریف نقش مادر در تربیت فرزند کجا نمود پیدا می کند؟ ممکن است برخی بگویند که اعتماد به نفس با تعالیم دینی تضاد دارد. چرا که دین گفته فقط به خدا اعتماد کنید. اعتماد به نفس نقطه سقوط است. ولی منظور ما از اعتماد به نفس این است که کاری کنیم فرزند ما خود را باور داشته باشد. توانایی هایی را که خداوند به او عطا کرده است، باور داشته باشد. ما در دعای عرفه می خوانیم که امام حسین (ع) دعا می کنند خدایا کاری کن من از درون غنی بشوم. من نیازمند این نباشم که به ظاهر و مادیات خود (مانند گوشی موبایل، لباس و کفش مارک دار، خانه و زندگی مجلل و امثال آن) فخر فروشی کنم. بلکه از درون غنی باشم. چرا که اگر از درون غنی باشم مسائل بیرونی من را به هم نمی ریزد. آلفرد آدلر پژوهشگری که پنجاه سال در مورد کودک مطالعه و پژوهش انجام داده می گوید یکی از مواردی که کودک را ترد و شکننده می کند و یا به اصطلاح عامیانه لوس می شود که این کودکان دو نشانه دارند کم تحمل و پرتوقع هستند و هیچ کس آن ها را دوست ندارد. این کودکان قدرت کنترل خود را ندارند. از نظر این پژوهشگر یکی از دلایل لوس شدن بچه ها این است که بیش از اندازه به آن ها امکانات داده ایم و زیادی به خواسته های این نوع کودکان بها داده شده است. پس اگر ما عزت نفس و اعتماد به نفس را در فرزندان بالا ببریم از این پدیده شوم مدرن جلوگیری خواهیم کرد.
4- پدر در رشد اجتماعی فرزندان خود نقش بسیار مهمی دارد. اصطلاحا گفته می شود اجتماعی شدن بچه ها. این شخصیت های ضد اجتماعی که بلاهایی بر سر امکانات جامعه می آورند و خساراتی که به جامعه وارد می کنند، اگر این افراد زیر سایه پدر تربیت می شدند مطمئنا به این مرحله نمی رسیدند.
5- همراهی و همکاری با مادر در تربیت فرزندان یکی دیگر از نقش های تربیتی پدر است. پدران به هیچ وجه نباید مادران را در مسئله تربیت فرزندان تنها بگذارند. خصوصا در جاده تربیت نوجوانی که جاده بسیار صعب العبوری هست، مادران را تنها نگذارید. شاید در برخی موارد روش های تربیتی مادران اشتباه باشد و شاید هم برخی روش های تربیتی شما اشتباه باشد. ولی باید این تناقض ها را نادیده گرفت. در تربیت فرزند مقابل هم نباشیم بلکه در کنار هم باشیم. چون در این تقابل هم پدر آسیب می بیند هم مادر و بچه در این میان از آب گل آلود به جای ماهی نهنگ شکار می کند. کافی است که بچه متوجه اختلاف نظر بین پدر و مادر در مسئله تربیت بشود، از همین موضوع سوء استفاده نموده و به کم قانع نمی شود. پس باید پدر همکار مادر در کار تربیت باشد و این موضوع به فرزندان القاء شود. اگر فرزند ببیند که پدر و مادر در یک جبهه و کنار هم هستند، شکستن قوانین خانه ضعیف می شود. بچه ها می بینند که پدر و مادر حرفشان با هم یکی است و با هم متحد هستند البته شاید در ابعاد دیگری از زندگی مشترک همسران نسبت به یکدیگر انتقاد داشته باشند یا شاید از نظر رضایت زندگی، رضایت کمتری نسبت به هم دارند ولی در بعد تربیت یک مدل صحبت می کنند. اگر در تربیت یک مدل حرف بزنید اگر چه اشتباه هم باشد ضرر آن به مراتب کمتر است از دو نوع صحبت کردن هر چند که درست باشد.
معرفی کتاب؛
در موضوع عزت نفس یک کتاب معرفی می کنم برای افرادی که فرزند بین 7 تا 17 سال دارند کتاب عزت نفس کودکان نوشته دکتر اسماعیل بیابانگرد که در چند بخش نوشته شده است و دارای پرسشنامه هایی در پایان کتاب است. پرسشنامه عزت نفس را می توانید تکمیل کنید که دارای 52 سوال است و فقط با بله یا خیر جواب بدهید. می توانید در کنار دختر یا پسر خود این پرسشنامه را جداگانه پاسخ دهید. این سئوالات بسیار کمک می کند به شناخت شما از عزت نفس فرزند خود. اگر عزت نفس فرزند شما بالا باشد شما می توانید از فرزند خود آسوده خاطر باشید. ولی در عین حال به این نکته توجه داشته باشید که به دو چشم خود اگر اعتماد کردید به فرزندان خود اعتماد نکنید. چون وسوسه ها فوق العاده زیاد است. جاذبه ها و زمینه های لغزش بسیار زیاد است.
کتاب دیگری هم معرفی می کنم با نام "پدر قهرمان من" که کتاب بسیار زیبایی است و مطالب جالبی دارد. نوشته مارگارت میکر و ترجمه شهناز نوحی است.
در پایان جمع بندی مطالب گفته شده
1- برای فرزندان خود اختصاصی وقت بگذارید. اگر پسر هفت ساله و دختر 17 ساله دارید برای هرکدام جداگانه وقت بگذارید. طی مطالعات جهانی در خصوص تربیت فرزندان، یکی از زمان های بسیار کلیدی برای بچه ها وقت گذاشتن برای آنها در سطوح مختلف سنی است.
2- به فرزندان خود محبت کنید؛ مطالعات خود را در خصوص فرزندان زیاد کنید اگر کودک و نوجوان دارید روانشناس کودک و روانشناس نوجوان باشید. روانشناس زن باشید و زن ها اگر روانشناس همسر باشند و ملاحظات شخصیتی فرد را بدانند آرامش زندگی و خانواده بیشتر خواهد شد. بازدهی زندگی بیشتر خواهد شد.
3- نقش خود را فقط اقتصادی ندانید. سایر نقش های پدران باید در زندگی بچه ها پررنگ باشد.
4- خانواده ای موفق خواهد بود و بچه ها در محیط هایی بهتر رشد می کنند که خطاهای تربیتی به حداقل برسد. پس به این نکاتی که گفته شد باید توجه جدی داشته باشیم. |