|
|
|
بررسی علل و عوامل داخلی طلاق در استان بوشهر |
|
|
|
عشق های زودگذر وبدون شناخت زوجین از یکدیگروعدم شناخت علایق وسلایق خود ویکدیگر، نداشتن مهارت هاوشیوه صحیح زندگی،فقط صرفا باهم آشنا می شوند وبعد هم قرار ازدواج می گذارند، اختلاف سطح سواد ودرک وآگاهی طرفین وحتی خانواده ها نسبت به همدیگر را می توان از جمله مهم ترین عوامل طلاق در استان بوشهر برشمرد. |
|
|
بوشهر طلاق در قرآن کریم به عنوان یک موضوع مهم و حساس مورد توجه قرار گرفته است و آیه 229 سوره بقره، احکام و شرایط آن را با تأکید بر حسن معاشرت و احترام به حقوق طرفین بیان می‌کند. با این حال، طلاق می‌تواند آسیب‌های جدی به جامعه و خانواده‌ها وارد کند، از جمله اختلال در ساختار خانواده، تأثیرات منفی بر فرزندان و افزایش تنش‌های اجتماعی، که ضرورت توجه به شیوه‌های پیشگیری و حل اختلافات را دوچندان می‌کند. با توجه به اهمیت و ضرورت این امر خانم ناهید خان عزیزی، پژوهشگر و کارشناس ارشد حقوق خصوصی و معاونت امور زنان سازمان بسیج حقوق دانان در یادداشتی تحلیلی به بررسی این موضوع در استان بوشهر پرداخت؛
طلاق ،درشریعت اسلامی به عنوان منفورترین پدیده اجتماعی است که باعث لرزش عرش خداوندمی شودوهمواره ازآن به عنوان یکی ازعوامل اصلی سست شدن بنیان خانواده وازهم پاشیدگی خانواده ها یادمی شود.طلاق، به عنوان یک مسأله اجتماعی، یکی از مهم‌ترین پدیده‌های حیات انسانی است. میتوان گفت که کمتر پدیده اجتماعی به پیچیدگی طلاق باشد. طلاق در ابعاد گوناگون تأثیر فزاینده‌ای بر زندگی انسان‌ها مـی‌گذارد. طـلاق در طـبقات اجتماعی پدیده‌ای است مؤثر بر تمامی جوانب جمعیت در یک جـامعه است که باریشه یابی درست علل وعوامل تشکیل دهنده آن می توان به تحکیم بنیان خانواده کمک کرد.
طلاق یکی از مهم‌ترین آسیب‌هایی است که همه‌ی کشورها و دولت‌ها خود را در قبال آن مسؤول می‌شناسند. علی‌رغم اینکه پیمان ازدواج، قراردادی خصوصی بین اشخاص است، اما دولت‌ها وظیفه خود می‌دانند مقررات و قوانینی در حمایت از زوجین به ویژه زنان، حین انحلال نکاح پیش‌بینی نمایند. نظر به اینکه طلاق آثار زیان‌باری برای زنان مطلقه و فرزندان آنها به دنبال دارد، در اکثر نظام‌های حقوقی، مقررات و قواعدی در زمینه حمایت‌های مالی از زنان پس از طلاق تدوین گردیده است. این حمایت ها برای زنانی که شغل یا درآمدی ندارند، جنبه‌ی حیاتی دارد. رها کردن زنان مطلّقه مشکلات اجتماعی حادی را به دنبال خواهد داشت. رشد نرخ بزه‌کاری، آینده فرزندان طلاق، فرار از خانه، عدم تربیت صحیح فرزندان و مشکلات روانی و عاطفی، از جمله خطراتی است که ضرورت تدوین قوانین و مقرراتی به نفع زنان حین طلاق را توجیه می‌نماید. لذا در اکثر کشورها در این زمینه مقرراتی به تصویب رسیده است تا پیامدهای سوء طلاق را کاهش داده یا به حداقل برساند.
بر این اساس، دراین تحقیق، ابتدا علل وعوامل اصلی بروزطلاق دردادگاههای استان بوشهررا مورد واکاوی قرار داده و سپس پیشنهاداتی به منظوربه حداقل رساندن این پدیده شوم اجتماعی که بنیان خانواده هارامتزلزل می سازد بیان می شود
روش قراردادی درتسهیل طلاق
پیشینه استفاده از روش قراردادي در تسهیل طلاق، به پیش از انقلاب اسلامی و ماده قانون حمایت خانواده بازمی گردد. پس از انقلاب اسلامی و لغو مواد قانون حمایت خانواده درباره طلاق، رویکرد تسهیل طلاق این بار به روش قراردادي تأمین شد. بدین منظور، موارد مذکور در ماده 8 قانون حمایت خانواده سال 1353 وارد اسناد نکاحیه گردید که هنوز هم وجود دارد. در اسناد نکاحیه ج.ا.ا. دو بند( الف ) و (ب) وجود دارد که بند (ب) به شرح ذیل به وکالت در طلاق مربوط است:
ضمن عقد نکاح/ عقد خارج لازم زوج به زوجه، وکالت بلاعزل با حق توکیل غیر داد که در موارد مشروحه زیر با رجوع به دادگاه و اخذ مجوز از دادگاه پس از انتخاب نوع طلاق، خود را مطلقه نماید و نیز به زوجه وکالت بلاعزل با حق توکیل غیر داد تا در صورت بذل از طرف او، قبول بذل نماید.
صرف نظر از اشکالات متعددي که بر چگونگی انشاي شرط وکالت در طلاق وارد است، رویه عملی دفترخانه ها در گرفتن امضا از زوج، به طور جدي مورد اشکال است. با توجه به تخصصی بودن متن تنظیم شده، زوجین معمولا درک درستی از محتواي آن ندارند. از سوي دیگر، عاقد یا دفترخانه به تفهیم متن آن اهتمامی ندارند. در عین حال، مفاد شرط نوعاً به امضاي زوج می رسد. با توجه به این نکات، در اعتبار امضاهاي زوج پاي متن تنظیم شده تردید وجود دارد.
مهم ترین عوامل بروز طلاق دردادگاههای استان بوشهر:
۱-عشق های زودگذر وبدون شناخت زوجین از یکدیگروعدم شناخت علایق وسلایق خود ویکدیگر:
باروی کارآمدن تجهیزات ولوازم پیشرفته درامرارتباطات جمعی خصوصا تلفن های همراه،بروزوازهم گسیختگی وغیرقابل مهاربودن فضای مجازی،زمینه ارتباطات درفضای مجازی درخفا وبه دورازچشم والدین وبزرگان وعدم کنترل والدین ویازوجین برروی وسایل ارتباط جمعی فرزندان وهمسران خودخصوصا موبایل ورایانه ها وگستراندن دام های شیاطین داخلی وخارجی برای انحراف جوانان ونوجوانان خصوصا زنان ودختران این مرز وبوم ،متاسفانه بیشترین فراوانی رادرموضوع علل وعوامل اصلی فروپاشی خانواده ها وبروز پدیده زشت طلاق به خوداختصاص می دهد
۲-نداشتن مهارت هاوشیوه صحیح زندگی،فقط صرفا باهم آشنا می شوند وبعد هم قرار ازدواج می گذارند:
درقدیم معمولا بزرگتران خانواده وبه قولی ریش سفیدان با علم وشناخت کافی و وافی دخترمناسب از طایفه ویاخویشاوندان دور ونزدیک ویا دختریکی ازبزرگان شهر یاروستای دیگری راکه نسبت به خانواده دختر آگاهی واشرافیتی زیادی داشتندبرای پسرخودبرمی گزیدند ودرپاره ای مواردنیز بدون لحاظ سلیقه وخواست پسراین امر(ازدواج)محقق می شد وشایدازهریکصد ازدواج یک مورداستثنایی بعدازمدتی به طلاق می انجامیدوعلت ان هم اطاعت واحترام فرزندنسبت به پدروبزرگان خانواده بود وزوجین بعدازمدتی درکمال صفاوصمیمیت وعشق به گذران زندگی وتربیت فرزندان می پرداختندامابه مرورزمان وبقولی تمدن واشنایی جوانان ونوجوانان بافرهنگ غربی یاشهرنشینی وارتباطات آزاد دختران وپسران ،نقش انتخب همسرتوسط والدین کم رنگ ودرپاره ای موارد بی رنگ شد.ودولت هانیزکمتربه امرایجادمهارت وشیوه زندگی سالم برای زوجین(جوانان ونوجوانان)می پرداختندوبه همین خاطروبه علت عدم درک صحیح وعلاقه طرفین بعدازمدتی این ازدواج به طلاق می انجامید
3-اختلاف سطح سواد ودرک وآگاهی طرفین وحتی خانواده ها نسبت به همدیگر :
این اختلاف که علاوه براختلاف ازنظرسطح درآمدوشخصیت اجتماعی واشرافی خانواده ها،به اختلافات فرهنگی دربرخی مواردبسیاربالا باعث بروز پدیده طلاق بعدازمدت کوتاهی از زندگی زناشویی زوجین می انجامد
4-عدم چشم پوشی از خطاها ولغزشهای هرچند کوچک وعدم سازش ولج ولجبازی خانواده طرفین :
درگذشته اگر اختلافی بین یکی از زوجین اتفاق می افتاد با پا درمیانی ریش سپیدان وبزرگان خانواده طرفین حل می شد ودوباره کانون خانواده گرم وحتی گرمترازسابق می شد لیکن امروزه با بی طاقتی وکم حوصله گی یک یاهر دونفر از زوجین وبه بهانه استقلال طلبی وعدم اجازه دادن به بزرگان برای دخالت ورفع کدورت،خودسرانه تصمیم به جدایی می گیرند واگردراین بین حاصل ازدواج آنهافرزند یافرزندانی هم باشند،فرزندان به عنوان قربانیان اصلی این لجبازی والدین خواهند بود.
5- رابطه زناشویی قبل ازمراسم ازدواج رسمی :
متاسفانه روابط گاها نامشروع یکی از زوجین خصوصا پسر قبل ازعقدبا دختر موردپسندخویش ویادرزمان نامزدی وعقدوقبل ازجشن عروسی نیزازعوامل بروزپدیده طلاق دربین زوجین به شمار می آید.ضمن اینکه باتوجه به بافت فرهنگی ومذهبی خاص استان بوشهر چنین امر و رفتاری دراستان بوشهر نکوهیده وناپسند می باشد وخانواده ها به راحتی بااین مساله کنارنخواهندآمدوراه اصلی را طلاق وجدایی می دانند.
6-اعتیادومصرف مواد مخدرتوسط یکی از زوجین:
یکی از توطئه های دشمنان برای تضعیف عقبه هردولت ،نابودی وگمراه نمودن جوانان ونوجوانان بوده وهست وباصرف هزینه های زیادی سعی درفروپاشی بنیان خانواده ها،استضعاف ملتها وذلت وخواری مردم خصوصا قشرفعال جامعه یعنی جوانان می نمایند.اعتیاد به مواد مخدر که اغلب باتعارف سیگار درمحافل دوستانه وشب نشینی ها و دورهمی ها شروع وبا مصرف مواد مخدر واخیرا روان گردان همراه شده است یکی ازعلل وعوامل اصلی ودرحقیقت درصدر عوامل ازهم پاشیدگی خانواده ها وبروز پدیده طلاق به شمار می اید.
7-عوامل دیگری شامل: بی ارزش شدن ارزشها وعرفها،برای مثال قبلا سعی میکردند در خانواده که جای خود داشت حتی درطایفه ای مورد طلاق نباشد واین ننگ میدانستند ولی امروزه قبح طلاق بین خانواده ها ازبین رفته است.
8-مساله اشتغال ویاعدم اشتغال وبیکاری زوج ونداشتن درآمدی برای امرارمعاش خانواده دردورانی که بیشترمردم چشمشان به چشم ظاهر همدیگراست وبقولا عاشق پول وجیب همدیگرهستند نیزیکی دیگرازعوامل بروز طلاق است. یکی ازوظائف اصلی حکومت ها تسهیل امرازدواج برای جوانان وفراهم نمودن حداقل امکانات برای آنهاست.زیراخانواده سالم است که فرزندصالح پرورش می دهد وفرزندان صالح گل های باغ بهشتند.
باتوجه به اهمیت پرداختن به دوام وقوام خانواده واستحکام بنیان خانواده وحمایت اززوجین وفرزندان که به نوبه خودحمایت از یکی ازارکان ومولفه های قدرت دولتهامحسوب می گردد،مواردزیربه عنوان پیشنهاد ارائه می گردد:
1-استفاده از اختیارات حاکم اسلامی
حاکم اسلامی اختیاراتی دارد و می تواند براي حل مشکلات اجتماعی از جمله مشکلات بخش خانواده از آن بهره ببرد. از این اختیارات در عمل براي رفع موانع طلاق استفاده شد؛ به عنوان نمونه، به بخشنامه مورخ 31/5/1361شوراي عالی قضایی درباره طلاق به استناد اختیارات ولی امر اشاره می گردد:
هرگاه زن در نتیجه ناسازگاري با شوهر از دادگاه تقاضاي طلاق نمود و پس از تحقیق از وضع او براي قاضی محکمه مشخص گردید که زندگی براي او با شوهرش حرجی است و راه تخلصی هم جز طلاق ندارد، دادگاه پرونده امر را با اظهار صر یح قاضی محکمه دایر بر حرجی بودن زندگی زن و عدم امکان تخلص جز از راه طلاق، به دادگاه تجدید نظر ارسال دارد تا چنانچه توسط قضات تجدید نظر نیز حرجی بودن تأیید شود، طبق اجازه شفاهی حضرت امام به محاکم بدوي، اجازه صدور طلاق از باب ولایت داده شود. (معاونت آموزش و تحقیقات قوه قضاییه، 1382 ، ج 1، ص 168)
در شرایط زمانی صدور این بخشنامه، متن اولیه ماده 1130 قانون مد نی درباره طلاق سوء معاشرت شوهر به حدي که ادامه زندگانی زن را با او غیر قابل تحمل سازد» اجرا می شد که براساس آن سوء معاشرت » اخص از مفهوم عسر و حرج است.
از مصادیق طلاق قضایی بوده است. تعبیر« عسر و » بخشنامه مورد بحث، با استفاده از عنوان و ملاک قراردادن آن براي طلاق و تخلیص زوجه، مصادیق طلاق قضایی را توسعه داده است (هدایت نیا، 1383 ، ص 176)
2- ایجادزمینه ازدواج آسان،ایجاداشتغال برای جوانان ونوجوانان وتسهیلات لازم برای آنها
3-کنترل شدیدبرمراکز تهیه وتوزیع موادافیونی ومخدر وتشدیدبرخورد باعاملین توزیع و...موادمخدر
4-فرهنگ سازی دربین مردم خصوصا جوانان ونوجوانان
5- التزام عملی واخلاقی زوجین به استحکام بنیان خانواده و...
6-برگزاری کلاسهای وهمایشها در مدارس ،دانشگاهها ومحلات درمورد ازدواج
7-پر رنگ کردن نقش بزرگترها وریش سفیدها درحل اختلافات
8-باتوجه به منابع وصنعت پیشرفته نفت وگاز دراستان ،میتوان مشکل اشتغال جوانان استان به راحتی حل کردواز جوانان بوشهری درپست ها ومشاغل استان استفاده کرد
9-درمراحل اولیه مراجعه زوجین جهت طلاق ،مشاوران و داوران وقضات محترم سعه صدر بیشتری ازخود نشان دهند و وقت بیشتری صرف کنند
بررسی هاي به عمل آمده نشان می دهد که تحولات حقوق خانواده در ج.ا.ا. در جهت آسان سازي طلاق براي زوجه بوده است. این رویکرد حقوقی، هرچند در بعضی مقاطع متوقف گردید، لیکن در یک دوره زمانی از آغاز تاکنون ادامه یافته است. مشکلات زن در زندگی همسري و یافتن راهی براي پایان دادن به رنج و مشقت، یکی از دلایل اصلی آسان سازي طلاق بوده است. همچنین تأثیرپذیري از رویکرد برابرگرایانه حقوقی در اسناد بین المللی، دلیل دیگر تسهیل طلاق در نظام حقوق خانواده ج.ا.ا. بوده است. از انجایی که حقوق نسبت به رنج و مشقت زنان در روابط همسري نمی تواند بی تفاوت باشد و به دنبال راهی براي نجات آنان از این وضعیت است. نظام حقوقی ما با بهره گیري از ظرفیت هاي حقوق خصوصی، کوشیده است فرایند گسست زوجیت ضرري و حرجی را هموار سازد. همچنین به روش قراردادي، امکان خروج از وضعیت مشقت بار یا زیان بار را براي زوجه فراهم ساخته است؛ ولی مهم اینکه به جاي آسان کردن انحلال نکاح براي حمایت از زوجه، لازم است با تأکید بر مسئولیت هاي دولت در جهت رفع منشأ ضرر و حرج، کوشش شود و از این راه در جهت طلاق زدایی اقدام مؤثري صورت گیرد.بنظرمی رسدحکومت اسلامی بایدبامداخله صحیح وبه موقع دراختلافات بوجودآمده بین زوجین ازطریق شوراهای حل اختلاف ودادگاههای صالحه مانع ازفروپاشی آسان خانواده ها شود.
انتهای پیام/* |