|
|
|
ورود زنان به بازار کار از منظر اسلامی |
|
|
|
در اسلام، کار کردن زنان نه تنها منع نشده، بلکه به عنوان یک امر پسندیده معرفی شده است، مشروط بر اینکه با حفظ ارزش های دینی و اخلاقی همراه باشد. در تاریخ اسلام، زنان نقش مهمی در امور اقتصادی و اجتماعی ایفا کرده اند. |
|
|
از قزوین؛ اختربیگم حسینی در طی یادداشتی نوشت: پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، رویکرد جامعه نسبت به نقش زنان در عرصه های مختلف اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی تغییرات اساسی کرد. اسلام به عنوان دینی جامع و پویا، بر نقش آفرینی زنان در اجتماع تأکید دارد، مشروط بر اینکه اصول اخلاقی و ارزش های اسلامی رعایت شود. سیاست های جمهوری اسلامی در حوزه اشتغال زنان بر اساس آموزه های اسلامی، همواره در جهت حفظ کرامت و منزلت زنان بوده است. این تغییرات، ضمن ایجاد فرصت های جدید برای اشتغال زنان، تأثیرات گسترده ای بر اقتصاد و جامعه داشته است. در این یادداشت، روند ورود زنان به بازار کار از منظر اسلامی، تأثیر آن بر اقتصاد و جامعه، و چالشهای پیشروی زنان بررسی خواهد شد.
نگاه اسلام به اشتغال زنان
در اسلام، کار کردن زنان نه تنها منع نشده، بلکه به عنوان یک امر پسندیده معرفی شده است، مشروط بر اینکه با حفظ ارزش های دینی و اخلاقی همراه باشد. در تاریخ اسلام، زنان نقش مهمی در امور اقتصادی و اجتماعی ایفا کرده اند. حضرت خدیجه(س)، همسر پیامبر اکرم (ص)، نمونه ای بارز از یک زن تاجر موفق است که در عین حال، پایبند به ارزشهای دینی بود. همچنین حضرت زهرا (س) به عنوان الگوی زن مسلمان، ضمن مدیریت خانواده، در فعالیتهای اجتماعی نیز حضور داشتند. اسلام بر این باور است که اشتغال زنان باید در چارچوب هایی تعریف شود که کرامت زن، سلامت خانواده و مصالح جامعه را حفظ کند. بر همین اساس، جمهوری اسلامی ایران پس از انقلاب، سیاست هایی را اتخاذ کرد که ضمن فراهم کردن زمینه اشتغال زنان، ارزشهای اسلامی را نیز در محیط های کاری تقویت کند.
روند ورود زنان به بازار کار پس از انقلاب اسلامی
پس از انقلاب اسلامی، دولت با اتخاذ سیاست هایی مبتنی بر عدالت اجتماعی و توجه به زنان، زمینه مشارکت آنها در عرصه های علمی، فرهنگی و اقتصادی را گسترش داد. در دهه های نخست انقلاب، به دلیل جنگ تحمیلی، مشارکت زنان در بازار کار عمدتا در حوزه های حمایتی و امدادی متمرکز بود. اما پس از پایان جنگ، با رشد نهادهای
آموزشی و افزایش سطح تحصیلات زنان، حضور آنها در مشاغل مختلف، به ویژه در بخش های آموزش، بهداشت و
خدمات، گسترش یافت.
در دهه های اخیر، زنان با حفظ حجاب اسلامی و رعایت اصول اخلاقی، در بسیاری از عرصه های اجتماعی و
اقتصادی وارد شده اند. دولت نیز با تأسیس مراکز تخصصی ویژه بانوان، فراهم کردن امکان اشتغال زنان در محیط های اسلامی و گسترش تسهیلات برای زنان شاغل، حضور آنها در بازار کار را تسهیل کرده است.
تأثیر حضور زنان در بازار کار بر اقتصاد از منظر اسلامی
1. افزایش بهره وری اقتصادی در چارچوب ارزش های اسلامی
ورود زنان به بازار کار، به رشد اقتصادی کشور کمک کرده است. در مشاغلی مانند آموزش، پرستاری، پزشکی و
مدیریت، حضور زنان موجب ارتقای کیفیت خدمات شده است. اسلام بر افزایش بهره وری نیروی کار تأکید دارد، اما
این افزایش نباید به قیمت استثمار زنان یا کاهش نقش آنها در خانواده باشد.
2. توزیع عادلانه تر فرصت های شغلی
عدالت اجتماعی یکی از اصول اساسی اقتصاد اسلامی است. پس از انقلاب، زنان توانستند در بسیاری از بخش ها
مانند آموزش عالی، بهداشت، و مشاغل فرهنگی نقش فعالی داشته باشند، بدون آنکه ارزشهای دینی آنها تحت تأثیرقرار گیرد.
3. افزایش رفاه خانواده و کاهش وابستگی اقتصادی
اسلام توصیه کرده است که مرد مسئول تأمین معاش خانواده باشد، اما این به معنای محدود کردن زنان از فعالیتهای
اقتصادی نیست. اشتغال زنان در برخی موارد، مانند زنان سرپرست خانوار، به بهبود معیشت و کاهش فقر کمک
کرده است. سیاستهای جمهوری اسلامی نیز در راستای حمایت از این قشر، تسهیلاتی مانند بیمه زنان سرپرست
خانوار و وام های کارآفرینی را ارائه کرده است.
4. رشد کارآفرینی زنان با رعایت اصول اسلامی
یکی از راه های مشارکت اقتصادی زنان در چارچوب اسلامی، توسعه کارآفرینی است. بسیاری از زنان مسلمان، با
راه اندازی کسبوکارهای خانگی، فروش آنلاین و فعالیتهای اقتصادی مبتنی بر فناوری، بدون نیاز به حضور در محیط های مختلط، به اقتصاد کشور کمک کرده اند.
تأثیر اشتغال زنان بر جامعه از منظر اسلامی
1. تقویت نقش مادری و همسری در کنار فعالیت اجتماعی
اسلام بر نقش زن در خانواده تأکید دارد و آن را مقدس می داند. از این رو، یکی از سیاست های جمهوری اسلامی،
حمایت از زنانی است که علاوه بر اشتغال، مسئولیت خانواده را نیز بر عهده دارند. کاهش ساعت کاری مادران،
ایجاد تسهیلات مرخصی زایمان و توسعه مراکز نگهداری از کودکان، از جمله اقداماتی است که در این راستا انجام
شده است.
2. گسترش فرهنگ عفاف و حجاب در محیط های کاری
یکی از تأثیرات مثبت حضور زنان در بازار کار، ترویج فرهنگ عفاف و حجاب در محیط های کاری بوده است.
بسیاری از زنان مسلمان، با حضور در عرصه های اقتصادی، توانسته اند الگوی مناسبی از زن مسلمان فعال را ارائه
دهند.
3. افزایش مشارکت اجتماعی و فرهنگی زنان در چارچوب اسلامی
حضور زنان در عرصه های فرهنگی و آموزشی، موجب ارتقای سطح آگاهی جامعه شده است. در حوزه آموزش،
تعداد بالای معلمان و استادان زن، نقش مهمی در ارتقای سطح علمی دختران و ایجاد فرصت های برابر آموزشی
داشته است.
چالش های پیشروی زنان در بازار کار از منظر اسلامی
1. تضاد میان مسئولیت خانوادگی و شغلی
یکی از چالش های مهم زنان شاغل، ایجاد تعادل میان کار و زندگی خانوادگی است. در اسلام، خانواده جایگاه ویژه ای دارد و زن به عنوان رکن اصلی تربیت فرزندان شناخته می شود. برای حل این مشکل، سیاست هایی مانند امکان دورکاری، کار پاره وقت و مرخصی زایمان طولانی تر پیشنهاد شده است.
2. حفظ کرامت زنان در محیط های کاری
در برخی از محیط های کاری، مشکلاتی همچون عدم رعایت حریم های شرعی، تبعیض های جنسیتی و عدم تأمین
امنیت شغلی برای زنان وجود دارد. اسلام تأکید دارد که محیط های کاری باید به گونه ای باشد که کرامت و احترام
زنان حفظ شود.
3. نابرابری در فرصت های مدیریتی
با وجود افزایش اشتغال زنان، همچنان در بسیاری از مشاغل مدیریتی و تصمیم گیری، سهم زنان کمتر از مردان است.در سیاست های جمهوری اسلامی در سال های اخیر تلاش کرده اندکه فرصت های مدیریتی را برای زنان در چارچوب های اسلامی افزایش دهند.
پس از انقلاب اسلامی، زنان ایرانی توانسته اند با حفظ ارزش های اسلامی، در بازار کار حضور مؤثری داشته باشند.
این حضور، علاوه بر بهبود وضعیت اقتصادی، به رشد فرهنگی و اجتماعی جامعه نیز کمک کرده است. با این حال،
برای استفاده بهینه از ظرفیت های زنان در چارچوب اسلامی، لازم است سیاست هایی همچون تقویت مشاغل متناسب با شرایط زنان، کاهش تبعیض های شغلی و حمایت از کارآفرینی زنان در محیط های اسلامی، بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. اگر این رویکردها به درستی اجرا شوند، زنان مسلمان میتوانند ضمن حفظ جایگاه خود در خانواده، نقش پررنگ تری در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور ایفا کنند.
انتهای پیام/* |