|
|
|
پیکاب لاین؛ سرگرمی بی‌ضرر یا فرهنگی آسیب‌زا؟ |
|
|
|
گسترش پدیده هایی نظیر پیکاب لاین، فرهنگ خوشگذرانی و فرار از مسئولیت را در بین جوانان ترویج می کند. خوش گذرانی که بدون در نظر گرفتن احساسات و حقوق طرف مقابل انجام می شود و می تواند به رابطه های سطحی ، ناپایدار و سمی منجر شود. |
|
|
حتما این روزها در اینستاگرام و یوتوب، صفحات مجازی "پیکاب لاین" را دیده‌اید. فضایی با هدف آموزش مکالمه و نحوه شروع ارتباط بین دو جنس مخالف که اکثراً با لودگی و تفریح گذرا همراه است. اما به نظر می‌رسد این پدیده که مخاطبانش آن را نوعی "آموزش نکات و تکنیک‌های مخ زنی" یا "جذب دختران جوان" می‌شناسند، چالش‌برانگیزتر و دارای پیامدهای سنگین‌تر از یک شوخی و وقت‌گذرانی باشد.
پیکاب لاین با ترویج یک نوع سبک ارتباطی با جنس مخالف با پر رنگ کردن فرهنگ هایی نظیر « سطحی نگری، مصرف گرایی، ترویج روابط غیرجدی و سطحی، طنز و شوخی مبتذل، فرهنگ رقابت در جذب توجه دیگران منجر به افزایش استرس و فشار روانی مخاطبان خود و جامعه می شود.
پیکاب لاین‌ها (Pick Up Lines) در واقع جملات یا عباراتی هستند که برای جلب توجه و آغاز مکالمه با جنس مخالف به کار می‌روند. ریشه این سبک ارتباطی به دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰ برمی‌گردد؛ زمانی که پیکاپ‌آرتیست‌ها با الهام از بازیگران هالیوودی، تکنیک‌هایی را برای جذب افراد طراحی کردند.
دیدگاه نسل Z؛ خلاقیت یا سطحی‌نگری؟
در کشور ما، نسل Z به عنوان مخاطبان اصلی پیکاب لاین دیدگاه های متفاوتی درباره آن دارند. از نظر آنها شبکه‌های اجتماعی، شکل و نوع ارتباطات بین افراد را تغییر داده‌اند و پیکاب لاین‌ها یکی از راه‌های رایج برای برقراری ارتباط است که با برخورداری از ظرفیت‌های بالای خلاقیت و طنازی، می‌توانند فضایی شاد و سرگرم‌کننده را هم برای مخاطب ایجاد کنند.
سمانه پورمطلق که خود را جوانی عاشق شبکه‌های اجتماعی و از نسل Z می‌داند، می‌گوید: «به نظر من مهم‌ترین مزیت ارتباط‌گیری در فضای مجازی، بالا رفتن اعتماد به نفس ماست که در فضای حقیقی جامعه، رسیدن به آن بسیار سخت است. در پیکاب لاین، این امکان وجود دارد تا پسر و دختر با اعتماد به نفس بیشتری بتوانند با هم صحبت کرده و ارتباط برقرار کنند.»
این دانش‌آموز سال دهم با اشاره به اینکه سال‌های قبل از دانشگاه، زمان مناسبی برای برقراری ارتباط عمیق و پایدار نیست و الزاماً دختران هم‌سن و سال او به دنبال چنین ارتباطاتی نمی‌روند، می‌گوید: «در پیکاب لاین‌ها، روابط سطحی است و به جای ارتباط معنادار، دختر و پسر با تعاملات گذرا، فرصتی برای شناخت جنس مخالف و خوشگذرانی پیدا می‌کنند.»
شنیدن یا خواندن برخی از جملات رایج در پیکاب لاین برای نسل نوجوان و جوان جذاب است، چراکه معمولاً شامل عبارات خنده‌دار، جذاب و گاهی غیرمعمول است. جملاتی مانند:
- «آیا تو یک جادوگری؟ چون هر بار که به تو نگاه می‌کنم، بقیه دنیا ناپدید می‌شود!»
- «اگر تو یک میوه بودی، حتماً انار بودی، چون خیلی خاصی!»
- «آیا می‌توانم تو را به یک نوشیدنی دعوت کنم یا باید از تو اجازه بگیرم؟»
- «به نظر می‌رسد که تو از بهشت آمده‌ای، چون هیچ‌کس به این زیبایی نمی‌تواند از زمین باشد!»
- «آیا تو GPS هستی؟ چون من گم شده‌ام و به تو نیاز دارم!...»
نظر پسران درباره پیکاب لاین؛ ابزار قدرتنمایی یا صرفاً تفریح؟
آرتین که حدود ۲۰ سال دارد و پشت‌کنکوری است، درباره این نوع ادبیات در پیکاب لاین می‌گوید: «دخترها عاشق شنیدن این دست جملات هستند! بعضی از آنها حتی دوست دارند با اسامی عجیب و غریبی مثل "جوجو"، "هانی" و حتی "سوسک کوچولو" نامیده شوند! گفتن این دست جملات مالیات ندارد ولی یکی از راه های جذب دخترهایی است که در شرایط عادی حتی فکرش را هم نمی کنی .
وقتی از او می‌پرسم: «آخر این مخ زنی به کجا می‌رسد؟» پاسخ می دهد: «قدرتنمایی در شکستن یخ ارتباط‌گیری و حرف زدن با دخترها، مخصوصاً دخترهایی که به هر کسی پا نمی‌دهند و آمار مخ زدن از چنین دخترهایی برای ما پسرها بسیار مهم است! و در نهایت، برای هر دو طرف، تجربه یک حس خوب و خوشگذرانی رقم می‌خورد!»
پیکاب لاین، از ابزار ارتباطی تا تقویت کلیشه‌های جنسیتی در جامعه ایرانی
با توجه به نحوه عملکرد پیکاب لاین ها به عنوان پدیده هایی با اهدافی هنجارشکنانه و تابوشکنانه که هیچ سنخیتی با فرهنگ ایرانی ندارد می توان پیش بینی کرد این نوع فعالیت ها در خوش بینانه ترین حالت به جای اینکه ابزاری برای شروع یک رابطه سالم باشد به ابزاری برای ایجاد نگاه سطحی و کالایی به زن تبدیل شوند و این موضوع باعث تقویت کلیشه‌های جنسیتی شده و به زنان و جامعه صدمه می زند.
در فرهنگ ایرانی رابطه بین زن و مرد برای آشنایی و ازدواج مسئله ای عرفی و پیوند حاصل از آن مقدس شمرده می شود. این دست رابطه ها معمولا با جدیت بیشتری صورت می گیرد و ازدواج به عنوان هدف اصلی در نظرگرفته می شود اما نمود و گسترش پدیده هایی نظیر پیکاب لاین، فرهنگ خوشگذرانی و فرار از مسئولیت را در بین جوانان ترویج می کند. خوش گذرانی که بدون در نظر گرفتن احساسات و حقوق طرف مقابل انجام می شود و می تواند به رابطه های سطحی ، ناپایدار و سمی منجر شود.
بنابر گفته برخی جامعه شناسان استفاده از Pickup Lines در فضای مجازی به دلایلی مثل ناشناس بودن افراد و راحتی ارتباط مورد توجه بیشتر جونان قرار گرفته است که این موضوع می تواند هم خوب باشد و هم بد! اگر منجر به شروع یک رابطه سالم شود خوب؛ چنانچه آزار دهنده یا حتی تهاجمی باشد، نتیجه بدی خواهد داشت.
اما مسعود کاظمینی روانشناس و مشاور خانواده معقتد است که با وجود خرده فرهنگ های ایرانی و واقعیت ارتباط در فضای مجازی، پیامدهای پیکاب لاین بسیار زیاد از آن چیزی است که بتواند به جنبه های احتمالا خوب آن فکر کرد!
وی هنجارشکنی و تابوشکنی در پیکاب لاین را به مثابه یک شوک فرهنگی می داند و می گوید: بعضی‌ها از پیکاپ لاین‌ها به عنوان ابزاری برای هنجارشکنی و فرار از قید و بندهای اخلاقی – سنتی استفاده می کنند. هنجارشکنی‌ها ها در پیکاب لاین بدون در نظر گرفتن پیامدهای اخلاقی و اجتماعی مروج نگاه کالایی به زن یا کاهش رابطه به سطحی صرفاً جنسی و آسیب زا است .
این مشاور خانوده، ترویج نگاه سطحی به زن و قبح زدایی از آن را یکی از مؤثرترین راه ها برای تقویت کلیشه های جنسیتی دانست که زنان را در موقعیت های نابرابری قرار می دهد که گاها نسبت به آن معترض و مبارز بوده اند.
نگاه متفاوت جوانان به پدیده پیکاب لاین که آن را نوعی خوشگذرانی می دانند بیشتر در بین افرادی رواج دارد که به سن ازدواج نرسیده اند یا شرایط ازدواج کردن را ندارند. این خوشگذرانی‌ها که در اکثر اوقات بدون در نظر گرفتن احساسات و حقوق طرف مقابل انجام می‌شود پیامدهای روانی بسیار ناراحت کننده و خطرناکی را رقم می زند، مثل:
احساس تحقیر شدن: شی و هدف دیده شدن دختران باعث تحقیر و کاهش عزت نفس آنها می شود این مسئله در بلند مدت مشکلاتی مثل اضطراب، افسردگی یا حتی اختلالات شخصیتی برای آنها ایجاد می کند.
کاهش اعتماد به نفس: نگاه کالایی به زنان، اعتماد به نفس آنها را به عنوان افرادی مؤثر و توانمند در جامعه کاهش می دهد و این مسئله روی عملکردشان در تحصیل، کار و حتی روابط شخصی تأثیر منفی می گذارد.
ایجاد ناامنی و اضطراب: احساس نا امنی در دخترانی که در معرض نگاه جنسیتی و سطحی قرار می گیرند، بسیار بالاست. آنها دائم نگران هستند که آیا دیگران فقط به خاطر ظاهر یا جذابیت‌های سطحی‌شان آنها را می بینند؟ ... این ناامنی می‌تواند به اضطراب اجتماعی منجر شود در نهایت باعث شود دختران در برقراری رابطه‌های سالم و عمیق مشکل پیدا کنند.
تأثیر منفی بر تصویر بدن: نگاه کالایی به زنان می‌تواند باعث توجه بیش از حد دختران به ظاهرشان و تلاش برای دستیابی به استانداردهای غیرواقعی زیبایی شود. این فشار روانی برای "زیبا بودن" و" زیبادیده شدن" سبب ایجاد ناراضایتی از خود، زشت پنداری و احساس کمبود نسبت به سایرین می شود.
مسعود کاظمی در گفت وگو با خبرنگار زنان نیوز "ایجاد نگرش منفی در رابطه ها" را پیامد قرار گرفتن مکرر دختران در معرض رفتارهای سطحی و نگاه کالایی می داند و می افزاید : در دراز مدت ممکن است این دختران و زنان به مردها و رابطه‌ها نگرش منفی پیدا کنند و به این نتیجه برسند که همه رابطه‌ها سطحی و بی‌معنی هستند و این موضوع می‌تواند باعث شود آنها از برقراری رابطه‌های سالم و عمیق دوری کنند .
وی تأکید کرد این نگرش منفی می‌تواند در بلندمدت به انزوا یا حتی ترس از صمیمیت منجر شود در این صورت فرد دچار احساس «بی‌پناهی و قربانی بودن» می کنند که این مسئله با توجه به عدم کنترل روی موقعیت هایی که با آن مواجه می شود می تواند به مشکلات روانی جدی‌تری مثل افسردگی یا اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) منجر شود.
انتهای پیام//* |