کد خبر: 214840 تاريخ انتشار: 1403/12/21 - 10:35
یادداشت؛
خدیجه (س) حقیقتی در میان غبار تحریف
حضرت خدیجه(س)شخصیتی است که در تاریخ اسلام نقش پر رنگی داشته است.اما تاریخ ایشان دچار تحریف شده است.
در همدان ، به مناسبت وفات حضرت خدیجه (س) به ابعاد و دلایل تحریف زندگی ایشان که از برجسته‌ترین شخصیت‌های تاریخ اسلام است،می پردازیم .
متأسفانه در طول تاریخ، زندگی و شخصیت ایشان با برخی تحریف‌ها و چالش‌های روایی مواجه شده است. این تحریف‌ها گاهی از روی بی‌دقتی و گاهی به دلیل انگیزه‌های سیاسی و اجتماعی صورت گرفته‌اند. در ادامه به بررسی مهم‌ترین تحریف‌ها و چالش‌ها پرداخته و به راهکارهای مقابله با آن‌ها می‌پردازیم.
تحریف‌های تاریخی درباره زندگی حضرت خدیجه (س)
سن ازدواج حضرت خدیجه (س)یکی از بحث‌برانگیزترین مسائل درباره حضرت خدیجه، سن ایشان در زمان ازدواج با پیامبر (ص) است.
در برخی منابع، سن ایشان ۴۰ سال ذکر شده، در حالی که منابع معتبرتری مانند شیخ مفید، ابن سعد، و برخی از محققان معاصر سن ایشان را ۲۵ تا ۲۸ سال می‌دانند.
این تحریف ممکن است به‌منظور کمرنگ جلوه دادن جایگاه حضرت خدیجه در تاریخ اسلام و کاهش اهمیت ازدواج ایشان با پیامبر (ص) صورت گرفته باشد. بایستی در نظر داشت جریانهای فکری ای مانند مروانی ها و اموی ها که سبقه در حمایت های خلفای سه گانه قبلی داشتند حضرت خدیجه را با زنان دیگر رسول الله ص که نسب خانوادگی با ایشان داشتند مقایسه کرده و اینکه اهل بیت از طریق حضرت زهرا سلام الله علیها و حضرت خدیجه خود را منتسب به رسول الله ص معرفی می نمودند برایشان سنگین بود. (دختران خلیفه اول و دوم که مروانی ها به ایشان علاقمند بودند و خواهر معاویه همسران پیامبر ص بودند.)
ازدواج‌های پیشین حضرت خدیجه (س)
برخی منابع ادعا کرده‌اند که حضرت خدیجه قبل از پیامبر (ص) ازدواج کرده و فرزندانی داشته است.
در مقابل، محققان شیعه مانند علامه مجلسی و برخی از اهل سنت مانند ابن‌اثیر، معتقدند که حضرت خدیجه قبل از پیامبر ازدواج نکرده بود و آنچه درباره همسران قبلی ایشان گفته شده، به اشتباه به او نسبت داده شده است.
میزان ثروت و نقش اقتصادی حضرت خدیجه (س)
برخی مورخان تلاش کرده‌اند دارایی حضرت خدیجه (س) را کم‌اهمیت جلوه دهند و نقش اقتصادی او را در حمایت از پیامبر (ص) کمرنگ کنند.
در حالی که منابع معتبر نشان می‌دهند که حضرت خدیجه (س) از ثروتمندترین تجار قریش بود و تمام دارایی خود را در راه اسلام صرف کرد.
کمرنگ کردن نقش حضرت خدیجه (س) در تاریخ اسلام
دلایل سیاسی
پس از رحلت پیامبر (ص)، برخی جریانهای سیاسی تلاش کردند نقش حضرت علی (ع) و اهل‌بیت (ع) را در تاریخ اسلام کمرنگ کنند.
از آنجا که حضرت خدیجه (س) مادر حضرت فاطمه (س) است، حذف یا کمرنگ کردن جایگاه او، می‌توانست بر اعتبار اهل‌بیت (ع) تأثیر بگذارد.
دلایل اجتماعی و فرهنگی
در برخی جوامع مردسالار، نقش زنان در تاریخ‌نگاری عمدتاً نادیده گرفته شده است.
حضرت خدیجه (س) زنی مستقل، تاجر و دارای نفوذ اجتماعی بود که این امر با برخی سنت‌های جامعه قریش و بعدی‌ها همخوانی نداشت، لذا تلاش شد تا نقش او را کمرنگ کنند.
راهکارهای مقابله با تحریف‌های تاریخی
بررسی منابع معتبر
برای شناخت دقیق زندگی حضرت خدیجه (س)، باید به منابعی مانند:
طبقات ابن سعد
الارشاد شیخ مفید
بحارالانوار علامه مجلسی
الصحیح من سیره النبی اثر سید جعفر مرتضی عاملی
کتب جدید پژوهشی مانند آثار رسول جعفریان
تحلیل تطبیقی روایت‌ها
برخی گزارش‌های تاریخی از منابعی نشأت گرفته‌اند که بعد از واقعه‌های سیاسی مهم (مانند واقعه سقیفه) شکل گرفته‌اند.
باید این روایات را با روایات اولیه مانند سیره ابن‌هشام و تاریخ طبری مقایسه کرد.
ترویج آگاهی تاریخی و فرهنگی
رسانه‌های اسلامی، دانشگاه‌ها و پژوهشگران باید درباره نقش واقعی حضرت خدیجه (س) تحقیق کرده و اطلاعات صحیح را منتشر کنند.
گسترش برنامه‌های مستند، مقالات علمی و تحلیل‌های تاریخی می‌تواند از تکرار تحریف‌ها جلوگیری کند.
نتیجه‌گیری
زندگی حضرت خدیجه (س) با چالش‌های تاریخی و تحریف‌های متعدد روبه‌رو بوده است. این تحریف‌ها عمدتاً در مورد سن ازدواج، ازدواج‌های پیشین، میزان ثروت و نقش ایشان در حمایت از پیامبر (ص) مطرح شده است. بررسی دقیق منابع تاریخی، تحلیل تطبیقی روایات، و ترویج آگاهی می‌تواند به شفاف‌سازی حقیقت کمک کند.
نادری دکترای تاریخ اسلام