|
|
|
عید فطر و نقش آن در تقویت روابط اجتماعی در یک نگاه اجمالی |
|
|
|
یکی از بارزترین ابعاد عید فطر، توجه به محرومان است. فطریه (زکات فطر) به عنوان یک وظیفه مالی، نقش مهمی در کاهش فقر و ایجاد عدالت اجتماعی دارد: |
|
|
قم - دکتر زهرا دلاوری پاریزی در یادداشتی به مناسبت عید سعید فطر و نقش آن در تقویت روابط اجتماعی نوشت :
اَللَّهُمَّ صَلِّ عَلَي مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ وَ اجْبُرْ مُصِیبَتَنَا بِشَهْرِنَا وَ بَارِکْ لَنَا فِی یَوْمِ عِیدِنَا وَ فِطْرِنَا
بار خدایا، درود بفرست بر محمد و خاندان او. ما از سپري شدن رمضان اندوهگینیم، تو ما را بر اندوه این فراق پاداش خیر ده و این روز عید و روز روزه گشادن را بر ما مبارک گردان.
وَ اجْعَلْهُ مِنْ خَیْرِ یَوْمٍ مَرَّ عَلَیْنَا أَجْلَبِهِ لِعَفْوٍ وَ أَمْحَاهُ لِذَنْبٍ وَ اغْفِرْ لَنَا مَا خَفِیَ مِنْ ذُنُوبِنَا وَ مَا عَلَنَ
چنان کن که روز عید از شمار بهترین روزهایي باشد که بر ما گذشته و عفو تو را به سوي ما آورده و گناه ما را زدوده است. بار خدایا، گناهان آشکار و نهان ما را بیامرز.
عید فطر مهمترین اعیاد اسلامی است که پس از یک ماه روزه‌داری در ماه مبارک رمضان فرا میرسد. این عید، علاوه بر بعد عبادی، دارای ابعاد اجتماعی، اقتصادی و خانوادگی عمیقی است که در تقویت همبستگی جامعه اسلامی نقش اساسی ایفا میکند. در دنیای امروز که فردگرایی و فاصله‌های اجتماعی رو به افزایش است، گردهمایی‌های دینی، باعث زنده ماندن دین و نشاط جامعه میشود
تقویت روابط اجتماعی
عید فطر فرصتی است برای زدودن کدورتها و تجدید پیوندهای اجتماعی. در این روز، مسلمانان با شرکت در نماز عید، دید و بازدیدهای خانوادگی و دوستانه، و شرکت در جشنهای عمومی، روحیه همدلی و تعاون را تقویت میکنند.
- نماز عید فطر: این نماز به صورت جماعت برگزار میشود و حضور گسترده مردم در آن، نماد وحدت اسلامی است.
- دید و بازدید: سنت زیارت آشنایان و همسایگان، به کاهش تنشهای اجتماعی و افزایش محبت میانجامد.
- فعالیت‌های جمعی: در بسیاری از کشورها، برنامه‌های فرهنگی و خیریه در این روز برگزار میشود که باعث انسجام بیشتر جامعه میشود. تحکیم روابط خانوادگی
در عصر حاضر که مشغله های زندگی، اعضای خانواده را از هم دور کرده است، عید فطر فرصتی برای تجدید روابط عاطفی است:
- گردهمایی‌های خانوادگی: صله‌رحم در این روز بسیار توصیه شده و باعث تقویت پیوندهای خویشاوندی میشود.
- کمک به اقوام نیازمند: برخی خانواده‌ها با پرداخت فطریه یا کمک‌های مالی به اعضای نیازمند خانواده، به حمایت از یکدیگر میپردازند.
- آموزش ارزشهای اخلاقی به کودکان: والدین با مشارکت دادن فرزندان در پرداخت فطریه و کمک به دیگران، روحیه سخاوت و مسئولیت‌پذیری را در آنها پرورش میدهند.
رفع نیازهای نیازمندان و نقش فطریه
یکی از بارزترین ابعاد عید فطر، توجه به محرومان است. فطریه (زکات فطر) به عنوان یک وظیفه مالی، نقش مهمی در کاهش فقر و ایجاد عدالت اجتماعی دارد:
- تأمین معیشت نیازمندان: فطریه به نیازمندان کمک میکند تا آنها نیز بتوانند در شادی عید مشارکت کنند.
- کاهش فقر: در بسیاری از جوامع اسلامی، جمع‌آوری و توزیع فطریه به صورت سازمانیافته انجام میشود و منابع قابل توجهی برای حمایت از فقرا فراهم میآورد.
- تقویت همبستگی اجتماعی: پرداخت فطریه، ثروتمندان را به حمایت از فقرا ترغیب میکند و احساس مسئولیت متقابل را در جامعه زنده نگه میدارد.
جایگاه فطریه و منافع آن در جامعه امروز
فطریه تنها یک تکلیف فردی نیست، بلکه یک ابزار اقتصادی-اجتماعی قدرتمند است که در صورت مدیریت صحیح، می‌تواند اثرات گستردهای داشته باشد:
- منبع مالی برای مؤسسات خیریه: بسیاری از سازمانهای مردمنهاد از فطریه برای اجرای پروژه‌های آموزشی، درمانی و اشتغال‌زایی استفاده میکنند.
- توزیع عادلانه ثروت: فطریه به عنوان یک مالیات اسلامی، در توزیع منابع میان اقشار مختلف جامعه مؤثر است.
- آگاهی‌بخشی اجتماعی: امروزه کمپین‌های مختلفی برای ترویج پرداخت آگاهانه فطریه و شفافیت در توزیع آن راه‌اندازی شده است.
اَللَّهُم اسْلَخْنَا بِانْسِلاَخ هَذَا الشَّهْر مِن خَطَایَانَا وَ أَخْرِجْنَا بِخُرُوجِه مِن سَیِّئَاتِنَا
اي خداوند، با به پایان رسیدن این ماه ما را از لوث گناه پاک نماي و با رفتنش، از ورطه گناهان برهان
وَ اجْعَلْنَا مِن أَسْعَد أَهْلِه بِه و أَجْزَلِهِم قِسْما فِیه وَ أَوْفَرِهِمْ حَظّا مِنْه
و از نیکبختترین کساني قرار ده که در آن به عبادت تو پرداخته اند و نصیبشان از همه بیشتر بوده و بیش از همه از آن بهره یافتهاند.
نتیجه
عید فطر تنها یک عید عبادی نیست، بلکه فرصتی برای تحکیم روابط انسانی، تقویت همبستگی اجتماعی و حمایت از محرومان است. در شرایط کنونی جهان که بحرانهای اقتصادی و اجتماعی افزایش یافته، سنتهایی مانند پرداخت فطریه و دید و بازدیدهای عید فطر میتوانند به کاهش آلام جامعه کمک کنند. با نگاهی نو به این مناسبت، میتوان از آن به عنوان ابزاری برای ساختن جامعه‌ای عادلانه و مبتنی بر ارزشهای انسانی استفاده کرد.
اَللَّهُمَّ اسْلَخْنَا بِانْسِلاَخِ هَذَا الشَّهْرِ مِنْ خَطَایَانَا وَ أَخْرِجْنَا بِخُرُوجِهِ مِنْ سَیِّئَاتِنَا
اي خداوند، با به پایان رسیدن این ماه ما را از لوث گناه پاک نماي و با رفتنش، از ورطه گناهان برهان
وَ اجْعَلْنَا مِنْ أَسْعَدِ أَهْلِهِ بِهِ وَ أَجْزَلِهِمْ قِسْماً فِیهِ وَ أَوْفَرِهِمْ حَظّاً مِنْهُ
و از نیکبختترین کساني قرار ده که در آن به عبادت تو پرداخته اند و نصیبشان از همه بیشتر بوده و بیش از همه از آن بهره یافته اند.
1.قرآن کریم
2. کتاب «سنن النبی» علامه طباطبایی
- بررسی سنت‌های پیامبر(ص) در عید فطر، از جمله نماز عید، صدقه و صله‌رحم.
3.مقاله «نقش زکات فطره در کاهش فقر» (مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی)
- تحلیل اقتصادی فطریه و تأثیر آن بر توزیع عادلانه ثروت.
انتهای پیام/* |