خبرگزاری زنان ایران

به گزارش خبرگزاری زنان ایران - از کردستان، شیر مادر، نعمتی بی‌نظیر و هدیه‌ای الهی است که در ابتدا، تنها منبع تغذیه و رشد برای کودک محسوب می‌شود، اما فراتر از آن، نمادی از مهر و محبت بی‌پایان مادر به فرزند است. در طول تاریخ، بشر همواره بر ارزش و اهمیت این مایه حیات تأکید داشته است. شیر مادر نه تنها نیازهای فیزیکی کودک را تأمین می‌کند، بلکه تأثیرات عاطفی و روحی بی‌شماری را در او ایجاد می‌کند که پایه‌گذار سلامت روانی و جسمانی او در تمام مراحل زندگی خواهد بود.
در ابتدا، باید به ویژگی‌های خاص شیر مادر اشاره کرد که آن را از هر نوع شیر دیگری متمایز می‌سازد. ترکیب منحصر به فرد مواد مغذی، آنتی‌بادی‌ها و هورمون‌ها در شیر مادر به‌گونه‌ای است که بهترین تأثیر را در رشد و تقویت سیستم ایمنی کودک دارد. شیر مادر، علاوه بر تأمین انرژی و مواد معدنی موردنیاز، با دارا بودن پروتئین‌های خاص و چربی‌های ضروری، بدن نوزاد را به شکلی متعادل و سالم شکل می‌دهد. این شیر در کنار همه این ویژگی‌ها، هیچ‌گونه ماده شیمیایی مضر یا افزودنی ندارد که همین امر باعث برتری آن بر سایر منابع تغذیه‌ای می‌شود.
اما شیر مادر تنها یک غذای فیزیکی نیست. شیر مادر به کودک احساس امنیت و آرامش می‌دهد، زیرا تماس بدنی مادر و کودک در زمان تغذیه، پیوندی عاطفی عمیق را میان آنها برقرار می‌سازد. این پیوند عاطفی از نخستین لحظات زندگی کودک آغاز می‌شود و در طول زمان، موجب رشد روانی و اجتماعی او می‌گردد. از سوی دیگر، برای مادر نیز شیردهی فرصتی است برای تجدید ارتباط با فرزند و تجربه نوعی آرامش و رضایت درونی که تنها از طریق این نوع از پیوند مادرانه ممکن است.
در زمینه سلامت عمومی، شیردهی به مادران کمک می‌کند تا به سرعت به وضعیت سلامتی قبل از بارداری خود بازگردند و همچنین خطر ابتلا به بیماری‌هایی چون سرطان سینه و تخمدان را کاهش دهند. پژوهش‌های علمی متعدد نیز نشان داده‌اند که تغذیه با شیر مادر می‌تواند خطر ابتلا به بسیاری از بیماری‌های مزمن در کودک را کاهش دهد، از جمله دیابت نوع یک و دو آسم و مشکلات گوارشی.
در پایان، بهترین راه سلامت کودک و مادر، ترویج و حمایت از شیردهی است. این عمل نه تنها به سلامت جسمانی و روانی کودک کمک می‌کند، بلکه تداوم آن در دوران نخستین زندگی، نقش بسزایی در سلامت جامعه ایفا خواهد کرد. آنچه مسلم است، این است که شیر مادر، نه تنها خوراکی است که در دل خود درمان و حفاظتی برای آینده نسل‌ها به همراه دارد، بلکه به نوعی پاسداشت از طبیعت و حکمت خلقت انسان نیز به شمار می‌آید.
آغاز شیردهی در ساعت اول تولد
دکتر پدارم عطائی فوق تخصص گوارش کودکان به تغذیه نوزادان پرداخت و اظهار کرد: شروع تغذیه با شیر مادر باید در اولین ساعت پس از تولد آغاز شود، مگر اینکه وضعیت پزشکی مادر یا نوزاد مانع از آن گردد. به همین منظور، نوزاد سالم باید در اولین ساعت پس از تولد روی سینه یا شکم مادر قرار داده شود و به او فرصت داده شود تا به طور طبیعی سینه مادر را پیدا کند و تغذیه موفق با شیر مادر صورت پذیرد لذا مداخلات روتین مانند تزریق ویتامین کا، و تزریقی واکسن باید بعد از اولین تغذیه موفق انجام شود.
وی افزود: در صورتی که زایمان به روش سزارین انجام شده باشد، شروع تغذیه با شیر مادر پس از به هوش آمدن کامل مادر موکول خواهد شد. بیش از ۹۰ درصد مادران شیر کافی برای تغذیه نوزاد خود دارند. اگر به هر دلیلی لازم باشد در کنار شیر مادر از شیرخشک استفاده شود، توصیه می‌شود که از شیشه شیر با سرشیشه (پستانک) استفاده نشود و شیرخشک با قاشق یا سرنگ به نوزاد داده شود.
فوق تخصص گوارش کودکان بیان کرد: بهترین روش برای بررسی کفایت شیر مادر، بررسی وزن‌گیری نوزاد است. پس از ۱۰ روزگی، نوزاد باید روزانه حداقل ۲۰ گرم افزایش وزن داشته باشد. در صورت وزن‌گیری مناسب، دادن شیرخشک (فرمولا) به دلیل بی‌قراری نوزاد شیرخوار ضرورتی ندارد و این اطمینان به مادر کمک می‌کند تا از دادن شیرخشک خودداری کند.
دکتر عطائی به نشانه های گرسنگی نوزاد اشاره و تصریح کرد: نشانه های گرسنگی نوزاد شامل افزایش سطح هوشیار، حرکات اندام ها(فکلسیون) و حرکات زبان و دهان، فعال شدن رفلکس، جستجو کردن و مکیدن انگشت و دست است لذا آموزش موارد فوق به والدین و مادر ضروری است.
وی اضافه کرد: شنیدن صدای قورت دادن شیر توسط نوزاد و احساس سبکی سینه توسط مادر، از نشانه‌های تغذیه موفق نوزاد است. باید به مادر آموزش داده شود که پس از ۲۴ ساعت اول تولد، تغذیه به میزان ۱۲-۸ نوبت طی روز می تواند حجم شیر قابل قبولی را به نوزاد برساند. این نشانه‌ها به مادر اطمینان می‌دهد که نوزاد به درستی شیر می‌خورد و شیر به خوبی از سینه او تخلیه می‌شود.
فوق تخصص گوارش کودکان و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی کردستان، با بیان اینکه نوزادان سالم به هیچ عنوان نیازی به آب یا آب قند ندارند خاطرنشان کرد: شیر مادر (یا شیر خشک در صورت لزوم) به تنهایی تمام نیازهای تغذیه‌ای و مایعات بدن نوزاد را تا شش ماهگی به طور کامل تامین می‌کند. دادن آب یا آب قند می‌تواند باعث پر شدن معده نوزاد و کاهش میل او به شیر مادر شود و در نتیجه دریافت مواد مغذی ضروری را کاهش دهد. همچنین، در موارد نادر، مصرف بیش از حد آب می‌تواند منجر به مسمومیت با آب در نوزادان شود که وضعیتی خطرناک است.
دکتر عطائی یادآور شد: در طی روزهای اول پس از تولد ادرار نوزاد ممکن است تیره و حادی کریستال اسید اوریک باشد اما بعد از روز سوم نوزاد باید روزانه ۶-۵ نوبت دفع ادرار روشن و شفاف داشته باشد نوزادی که تغدیه موفق با شیر مادر دارد معمولاً دفع مدفوع زردرنگ بعد از هر وعده شیر دارد.
انتهای پیام/*