خبرگزاری زنان ایران

به گزارش خبرگزاری زنان ایران - معصومه کوشکستانی - بلاگری در فضای مجازی و خصوصا شبکه اینستاگرام به عنوان یک شغل جدید مطرح شده است که هم شهرت و هم درآمد زیادی به دنبال دارد اما در این میان رقابت در جذب مخاطب در این فضا به جاهای باریک کشیده است.
اینستاگرام در ایران و جهان بستری شده برای حضور فعال زنان در عرصه رسانه‌ای. بسیاری از آن‌ها از طریق لایف‌استایل بلاگری، فشن بلاگری یا بلاگر زیبایی مخاطبان میلیونی جذب کرده‌اند. این فضا ظرفیت‌های مثبتی از جمله استقلال مالی و کارآفرینی، آموزش مهارت‌های فردی  اجتماعی دارد اما در کنار این ظرفیت‌ها، عده‌ای از بلاگرها از محتواهای سطحی و جنجالی برای دیده‌شدن استفاده می‌کنند. اینجا است که پای شعارهای فمینیستیِ مصرفی به میان می‌آید که بیشتر از اینکه زندگی ساز باشد آدرس غلط به زنان و دختران می‌دهد و به اصطلاح خانه خراب کن است.
بسیاری از فعالان فضای مجازی به جای باز کردن بحث‌های جدی و سازنده برای محکم شدن کیان خانواده به بازنمایی رادیکال اختلاف زن و مرد روی آورده‌اند. در همین راستا مردها در کلیپ‌ها اغلب به‌عنوان موجودات بی‌مسئولیت، خیانتکار یا نادان تصویر می‌شوند. زن‌ها خود را قربانی دائمی معرفی می‌کنند. محتوای آموزشی یا تحلیلی جای خود را به شعارهای کوتاه و ویدئوهای سرگرمی داده است و از سوی دیگر از لحاظ روحی این افراد به دختران و زنان مشاوره‌های غلط می‌دهد که بیشتر باعث تخریب زندگی آنان می‌شود و زنان و مردان را به جای یک زندگی سازنده به تخریب و جنجال علیه یکدیگر دعوت می‌کنند.
این جریان، به جای کمک به گفتمان منطقی حقوق زن، باعث افزایش کلیشه‌های جنسیتی معکوس و کشمکش کلامی میان زن و مرد می‌شود که این تفکرات منفی میان زن و مرد در جامعه قطعا دارای پیامدهای منفی بسیاری است. وقتی روابط زن و مرد در فضای مجازی با سوگیری و تقابل تصویر شود، پیامدهای اجتماعی از جمله افزایش بی‌اعتمادی میان دو جنس به وجود می آید و مردها احساس می‌کنند مدام متهم‌اند، و زن‌ها احساس می‌کنند قربانی‌ این بزنگاه هستند. از این روی، عادی‌سازی تقابل یکی از مهمترین مشکلات است. شوخی‌ها و پست‌های طنز بلاگرها، به‌ظاهر سرگرمی است، اما در عمل ذهنیت جدایی و تخاصم را تقویت می‌کند.

این مسئله متاسفانه با کشیده شدن پای شبکه های اجتماعی به زندگی روزمره مردم در کل جهان اثرات منفی ایجاد کرده و باعث جدایی و اختلاف در حوزه عاطفی میان دختران و پسران شده است.
از آن جایی که فضای شبکه های اجتماعی، دیدگاه های منفی و غیر واقعی به جامعه می دهد، برخی از افراد با توصیه های یک سویه و غیرواقعی، جوانان را به اعمالی تشویق می کنند که در روابط واقعی میان زن و مرد مشکلات متعددی ایجاد می‌کند.
در همین راستا، با توجه به رشد روز افزون وزن اجتماعی زنان، فضای جامعه با تغییرات متعددی روبروست اما این تغییرات به این معنا نیست که زنان همه اصول زندگی را بهم بریزند. حاصل این تفکر که در فمنیسم سطحی دیده می شود بیشتر دوری زن و مرد و ایجاد مشکلات و پیچیدگی های بیشتر زندگی برای هر دو طرف است که قطعا زنان نیز در این خصوص بدون آسیب نخواهند بود.
شبکه های اجتماعی خصوصا در حوزه زنان نباید القا کننده این موضوع باشند که با رشد زنان فرصت های مردان سلب می شود و آنان این موضوع را تهدید تلقی کنند. از سوی دیگر برخی از زنان بلاگر یک طرز تلقی اشتباه و جنسیتی از زن را در فضای جامعه رواج می دهند که این موضوع متاسفانه در فضای واقعی بیشتر برای آنان آسیب زاست. این در شرایطی است که گفته می‌شود نباید در فضای جنسیتی که در شبکه های اجتماعی ایجاد می‌شود تهدید و انزجار نسبت به یک جنس ایجاد شود. این موضوع قطعا در فضای واقعی واکنش‌های منفی در بر خواهد داشت و شاید منجر به ایجاد خشونت علیه جنس مخالف شود که در ادامه آسیب‌های اجتماعی را گسترش می دهد.
فمینیسمی که در شبکه‌های اجتماعی به چشم می‌خورد – چیزی که خیلی‌ها اسمش را می‌گذارند «فمینیسم سطحی» یا Pop-feminism – یک پدیده‌ی تازه نیست، اما با رشد اینستاگرام، تیک‌تاک و پلتفرم‌های مشابه، شدت و گستره‌اش خیلی بیشتری یافته است.
این موضوع فقط به فضای جنسیتی زنانه باز نمی گردد بلکه برندها و اینفلوئنسرها از برچسب «فمینیستی» برای فروش محصول یا جذب فالوئر استفاده می‌کنند.
همچنین نوعی سلبریتی زدگی نیز در این راستا دیده می شود که سبب شده گفتمان فمینیستی در شبکه‌ها اغلب به دست بلاگرها و چهره‌های مشهور شکل ‌گیرد، نه فعالان و پژوهشگران جدی اجتماعی. همین عامل سبب شده تا فمنیسم سطحی بیشتر در شبکه های اجتماعی رواج یابد. درواقع همین موضوع باعث می‌شود بحث‌ها سطحی، نمایشی و وابسته به ترندها باشد.
البته باید گفت که محتوای مذکور به زنان نیز ضربه می زند و اغلب محتواهایی که در این حوزه تولید می شود بیشتر مربوط به موارد سطحی مثل آرایش کردن و حذف بخشی از زنان جامعه است. بیشتر محتواها درباره زنانی است که دسترسی به اینترنت پرسرعت، لوازم آرایش گران و سبک زندگی شهری دارند. زنان طبقات پایین یا جوامع سنتی‌تر عملاً در این روایت حذف می‌شوند.
با این اوصاف فمینیسم سطحی در شبکه‌های اجتماعی بیشتر یک «سبک زندگی» و «هویت نمایشی» است تا یک جنبش اجتماعی هر چند که در سطح فردی انگیزه لحظه‌ای و رفتار غیراصولی را به زنان فرا می دهد اما در سطح اجتماعی معمولا منجر به تغییر اجتماعی مثبت و سازنده ای نمی شود.