از امام باقر تا هرمنوتیک: ریشه‌های یک علم جهانی

امام محمد باقر، پنجمین امام شیعیان، نه تنها یک رهبر دینی، بلکه دانشمندی بی‌نظیر بود که به عمق کلمات و معانی آن‌ها نفوذ کرد. او با بنیان‌گذاری علم تعبیر قرآن، که امروزه به هرمنوتیک شناخته می‌شود، دریچه‌ای نو به سوی فهم عمیق متون دینی و انسانی گشود. این مقاله، با بررسی زندگی و دستاوردهای علمی امام باقر، به دنبال کشف رازهای نهفته در این علم ارزشمند و تأثیر آن بر تاریخ تمدن است.
از امام باقر تا هرمنوتیک: ریشه‌های یک علم جهانی
1403/10/12 - 09:07
تاریخ و ساعت خبر:
212131
کد خبر:
به گزارش خبرگزاری زنان ایران - فارس : امام محمد باقر امام پنجم و فرزند امام سجاد است که مادرش دختر امام حسن ع است و بدین طریق گویی امامت منقطع شده امام حسن در تاریخ در وجود امام باقر استمرار یافت و او نخستین امامی است که پدر و مادرش هر دو فاطمی محسوب می شوند.
امام باقر نیز کمابیش به لحاظ سیاسی در شرایط خفقان بار عصر پدرش زیست و این خفقان و فقدان فعالیت اجتماعی و رابطه با مومنان خود مبدل به برکتی چه بسا برتر شد و آن مجالی برای به بار نشستن یک علم لدنی بود که از ارکان حکمت و عرفان اسلامی است و آن علم تعبیر قرآن است که امروزه هرمنوتیک نامیده می شود که در محور همه علوم انسانی و دینی قرار دارد و به مثابه مغز معرفت و حکمت است و امام باقر بانی این علم در جهان است
در فرهنگ شیعی فقط همین قدر شایع است که امام باقر باقرالعلوم یعنی شکافنده علم است ولی مطلقا کسی نمی داند که چه چیزی شکافته شده و از این شکاف چه حاصل آمده است و فقط در دوره ای از عصر امام باقر تا قرون پنج و شش هجری شعبه ای از اسماعیلیه به تعلیم و تدوین این علم پرداختند و آن را از نابودی کامل نجات دادند و آثاری در اینباره بر جای نهادند که البته همان ها هم روز مفقود و فراموش شده است و بدین لحاظ جهان اسلام و تشیع مدیون متفکران قرون اولیه اسلامی در مذهب اسماعیلیه می باشد زیرا اکثر شاگردان و مریدان امام باقر در عصر امام صادق به پیروی از اسماعیل پرداخته و اساس اسم اعیلیه را بنا نهاد ند
تنها کتاب اصیل و بکر و به غایت پرارزش و منحصر به فردی که از امام باقر و علم تعبیر به کوشش یکی از مریدانش به نام ابو الخطاب به دست ما رسیده است کتاب کوچک و بسیار گران قدر ام الکتاب است که به صورت نسخه های خطی موجود است
امام باقر را به این دلیل شکافنده علم می نامند که شکافنده ذات کلمات و بلکه الفاظ و حروف الفباست زیرا کلمات به مثابه اتم های علم و معرفت بشرند و امام باقر به شیوه ای اعجازانگیز که علمی به راستی الهی بود مبادرت به شکافتن ذات حروف و کلمات نمودند که امروزه این علم را از جمله علوم غریبه و جف و اسرار نامند چرا که این علم در تاریخ ادامه نیافت و حداکثر تا قرن ششم به واسطه برخی از فلاسفه و عرفای اسماعیلیه پی گیری شد و در انظار عامه و به یاری علمای دربارها متهم به جادوگری و زندیقی و بدعت و الحاد شد و این خود از دلایل مطروک ماندن و نسیان یکی از با ارزش ترین میراث امامان شیعه گردید و مسلمانان را از گنج عظیم الهی محروم ساخت ولی ترجمه های کتاب ام الکتاب به زبان های اروپایی موجب شد که این علم و البته به صورت سکولار و تحریف شده اش در علمای اروپا پیگیری شد و فلسفه و حکمت ویژه ای را پدید آورد که آن را هرمنوتیک نامیدند که در عصر جدید دوباره در غرب احیا شده است منتها یک علم اروپایی و نه اسلامی و شیعی .
امام باقر برای استخراج حقایق موجود در هر واژه ای آن را به حروف تشکیل دهنده اش تجزیه نموده و آن گاه آن حروف را هم به الفاظ و اصوات تجزیه می کردند و بدین طریق به تاویل آن می پرداختند و از هر کلمه ای دریایی از معارف حیرت آور استخراج می نمودند امام باقر برای هریک از حروف الفبا هویتی و حقیقتی جمالی بر مبنای وجود انبیا و اولیا و معصومین قائل بودند واین به معنای رسیدن به ذات جمادی الفاظ و کلمات است و اهل علم و معرفت و عرفان می دانند که عظمت این علم به گونه ایست که همه علوم دینی و دنیوی بشری در قبالش چه حقیر و کودکانه است حیف که ما شیعیان هنوز هم از این معدن غیب الهی غافلین و علمای ما اسیر بازی با صورت فقهی و کلامی حکمت می باشند.
هریک از امامان شیعه تجلی یکی از فضائل پدرشان علی ع هستند و امام باقر تجلی ذات علم علی است که علی هم وارث تمامیت علم شهر محمدی است به طور مثال امام باقر معتقد بود که حرف آ خداوند است و الف که متشکل از سه حرف دیگر یعنی آ ل ف است این سه حرف نشان محمد و علی و فاطمه است و تنوین حرف ف هم حسن و حسین هستند بدین ترتیب بایستی امام باقر را بانی علم وجود الفاظ حروف دانست و نیز بانی اومانیسم علم و کلمات خدا دانست که ادامه و تکمیل و تشریح این علم به صدها علم دیگر می رسد و جهانی دگر و برتر از علم و اندیشه و معرفت را پیش روی انسان از آن می گشاید که به راستی حیرت آور است و کل علم و علمای جهان را مات و مبهوت می سازد سه تن از چهار امام اربعه اهل تسنن نیز از شاگردان امام باقر بود بودند یعنی کل فقه در مبانی آن در اهل سنت و شیعه از امام باقر و صادق است
علمی که در نزد امام باقر است به راستی علمی ملکوتی و لاهوتی است که اول و آخر هستی جهان را به هم می رساند و سر الفاظ و اسامی را در جمال کائنات تصویر می کند و این مطلقا علمی بشری نیست امام باقر در اوج خفقان به طور پنهانی چند نفر شاگرد و مرید پرورش داد که آنها بنیاد حکمت و عرفان و علم کلام اسلامی را نهادند و متاسفانه در قرون اخیر به کلی تحت تاثیر علوم اروپایی به بوته نسیان سپرده شده
است و فلاسفه اسلامی هم به جای پرداختن به علوم ائمه اطهار مشغول علوم و فلاسفه اروپایی شده و به دام افتاده اند و لذا این علم را علم غریبه و از اسرار نامیدند
همان چند تن از مریدان امام که استحقاق فراگیری این علم را از امام داشتند سال ها مشغول مراقبه و تزکیه نفس و کسب معرفت توام با جهاد اکبر و همچنین جهاد اصغر و نبرد با اشقیا بودند و اکثر آنها شهید شدند
خود ابوخطاب و یارانش چون ابن میمون که از وارثان اصلی این علم از امام باقر است و در مکتب امام صادق هم حضور داشتند دارای یک سازمان چریکی در نبرد بر علیه خلیفه عباسی بودند که شناسایی شده و در عصر امام صادق جملگی که تعدادشان هفتاد نفر بود در مسجد مدینه سر بریده شدند و گویی این علم هم سر بریده شد و جز کتاب ام الکتاب از آن همه دریای اسرار باقی نماند که همان هم در کتابخانه های خطی در حال پوسیدن است .
آنچه که در مکتب امام صادق شکوفا شد و دانشگاه اسلامی او را پدید آورد و هزاران دانشمند و حکیم را از سراسر جهان تعلیم نمود بقایای علومی بود که از امام باقر مانده بود و به واسطه شاگردانش در دانشگاه امام صادق تحت رهبری اسماعیل پسر امام صادق تبدیل به یک ایدئولوژی جامعه شیعی شد ولی در قتل عام این نخبه ترین شاگردان امام آن نهضت عظیم علمی اجتهادی عرفانی انقلابی به خاک و خون کشیده شد ولی بقایایش در ترجمه های اروپایی در عصر فاطمیان سرنوشت و تاریخ اروپا را دگرگون ساخت و اساس رنسانس را پدید آورد منتها با نگرش و کاربردی سکولار و لائیک.
در حقیقت باید گفت که تمدن مدرن غرب تماما محصول سکولار شده علم امام باقر و دانشگاه امام صادق و مریدان این دو می باشد و در این جا آن کلام پیامبر اسلام را به یاد آوریم که وای به حال مسلمانان آن گاه که غیر مسلمانان در دریافت علوم اسلامی پیشی گیرند و آن روز همین امروز است.
امامان ما خزائن علوم الهی بودند یعنی دارای علم حضوری بودند یعنی هرگاه که هرچه می خواستند و هر که سوالی می کرد می دانستند و اگر از اکثر امامان ما چیزی از علم و حکمت به میراث نمانده است به دلیل خفقان حاکم بر دوران آن ها و بی لیاقتی مسلمانان و فقدان طلبه های علم بوده است و از چند نفری که به دور امام باقر آن هم به طور چریکی جمع شده بودند و کلاس های زیرزمینی برقرار کرده بودند این قدر به دست ما رسیده است اما امروزه از آن دوران جاهلیت هم در غفلت شدیدتری به سر می بریم زیرا همان میراث بر جای مانده را هم دفن کرده ایم و علمی منقرض شده می پنداریم و محو علوم بقیه اروپایی شده ایم که جز فساد و فتنه و ظلمت و تباهی محصولی ندارد که خیرش حقیر و شرش کثیر و بی پایان است .
امام باقر در راستای علم تاویل علم دیگری را هم بنیان نهاد که موسوم به علم فرشته شناسی است که در جهان اسلام منسوخ شده ولی اروپاییان عصر جدید همچون کربن آن را پیگیری می کند امام باقر هر صورت و حرفی را یک فرشته می دانست که حامل روحی از حکمت و معرفت برای مومنان عالم است که به نوبه خود تبدیل می شوند به هویت انسانی در عالم ارواح طیبه و قدیسین امام باقر حتی معراج پیامبر را به صورت علمی به مریدانش تعلیم میداد که گزارشی از این تعالیم در متون فلسفی برخی از علمای اسماعیلیه در قرون اولیه اسلامی وجود دارد دارد در آن دوران تحصیل علوم حقیقی جرم محسوب می شد ولی امروزه به مراتب جرم تر است به واسطه ظلمت جهل مرکبی که بر انسان مدرن و مسلمانان حاکم شده است و آن پرستش علوم اروپایی است
امام باقر نیز همچون پدرش حدود پنجاه و هفت سال عمر نمود و همچون پدرش به دست یکی از شاگردان مزدور و جاسوس به واسطه غذایش مسموم شد و از دنیا رفت و مخفیانه در قبرستان بقیع دفن شد به همراه علمش و همچون علمش قبری هم به ارث نگذاشت و این قهر امام است از شیعیانش.
انتهای پیام/*

بازگشت به ابتدای صفحه بازگشت به ابتدای صفحه
برچسب ها:
امام محمدباقر(ع)، میلاد امام محمد باقر(ع)، دستاوردهای علمی امام محمدباقر(ع)، سبک زندگی امام محمدباقر علیه السلام
ارسال نظر
مخاطبان گرامی، برای انتشار نظرتان لطفا نکات زیر را رعایت فرمایید:
1- نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
2- نظرات حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های اسلامی منتشر نمی‌شود.
3- نظرات بعد از بررسی و کنترل عدم مغایرت با موارد ذکر شده تایید و منتشر خواهد شد.
نام:
ایمیل:
* نظر:
فارس
V
آرشیو