خبرگزاری زنان ایران

به گزارش خبرگزاری زنان ایران - منیره غلامی توکلی : روز کشف حجاب رضا خانی، نه تنها یک تغییر ظاهری در پوشش زنان بود، بلکه به عنوان یک نقطه عطف در تاریخ عفاف و حجاب در ایران شناخته می‌شود که تأثیرات عمیقی بر فرهنگ و هویت اجتماعی زنان ایرانی گذاشت. این اقدام به رغم اهداف سیاسی و اجتماعی رضا خان، در نهایت به ایجاد مقاومت‌های فرهنگی و اجتماعی منجر شد و نشان داد که هویت و ارزش‌های فرهنگی نمی‌توانند به راحتی تغییر کنند.
دستور کشف حجاب در سال ۱۳۱۴ هجری شمسی توسط رضاخان بعد از سفر به ترکیه صادر شد. این دستور که به صورت قانون ابلاغ شد در ظاهر به دنبال تغییرات ظاهری در پوشش زنان بود اما در واقع بخشی از برنامه‌های گسترده‌تر رضاخان برای مدرنیزاسیون و غربی‌سازی جامعه ایران به شمار می رفت. او بر این باور بود که برای پیشرفت و مدرنیزاسیون ایران باید به سمت الگوهای غربی حرکت کرد و حذف حجاب و تغییر پوشش زنان به نفع توسعه اجتماعی و اقتصادی کشور است و همین تفکرات باعث تحولات اجتماعی و فرهنگی گسترده‌ای در جامعه شد.از جمله این تحولات می توان به تغییرات فرهنگی و اجتماعی، افزایش و تغییر گستره فعالیت زنان در جامعه، تغییرات مستقیم بر پوشش و ححاب و عفاف زن ایرانی اشاره کرد.
12 هزار طلاق در تهران نتیجه کشف حجاب رضاخان
کشف حجاب به عنوان یک سیاست دولتی به شدت با فرهنگ، آداب و رسوم ایرانیان در تضاد بود. این اقدام نه تنها باعث نارضایتی عمومی شد بلکه به مقاومت‌های اجتماعی نیز دامن زد. بسیاری از زنان و خانواده‌ها به این دستور اعتراض کردند و این مسئله به یک بحران اجتماعی تبدیل شد.
« جعفر شهری» در کتاب تاریخ اجتماعی شهر تهران می نویسد: « در یک ماهه اول اجرای قانون کشف حجاب، بیش از 12 هزار زن تنها در تهران از شوهران شان جدا شده و راهی خیابان ها گردیدند در این تصور که ازادی زن یعنی ، بی خانه مانی و هرزگی و سر به سودایی و هرزگی و فحشا برداشتن و تخلیه گاه عمومی گردیدند. ... « از آزادی زن چیزی که عاید شد اینکه میزان فروش پودر ، ماتیک ، لوازم توالت ، البسه بدن نما و اسباب قر و فر به مقدار قابل توجهی سیر صعودی در پیش گرفت . »
ایجاد نخستین چالش حجاب در ایران با دستور کشف حجاب رضاخانی
اما بر خلاف تصور رضا خان این دستور نه تنها به کاهش حجاب منجر نشد، بلکه منجر به مقاومت مردمی که برگرفته از شرع و عرف جامعه ایرانی است شد! در واقع رضا خان با دستان خود مقدمه این موضوع را که « عفاف و حجاب به عنوان یک ارزش فرهنگی و دینی در جامعه تقویت شود» ایجاد کرد.هر چند بودند بسیاری از زنان که به دلیل فشارهای اجتماعی و سیاسی، حجاب را کنار گذاشتند، اما این تغییرات به معنای پذیرش آن نبود و حجاب و عفاف برای نخستین بار در جامعه ایرانی به چالش کشیده شد.
گم گشتی هویت و ارزش زنان ایرانی در پس قانون کشف حجاب رضاخانی
اجرای سیاست های اقتصادی و ورود زنان به عنوان نیروی کار در جامعه یکی دیگر از اهداف رضاخان بود،
از سویی دیگر، دولت رضا خان سعی داشت تا زنان را به عنوان نیروی کار فعال در جامعه معرفی کند. اما این سیاست به جای ایجاد پیشرفت واقعی باعث ایجاد شکاف‌های عمیق اجتماعی و فرهنگی شد! سطح پایین سواد زنان و عدم سبقه آنها در فعالیت های اقتصادی و همچنین نوع نگاه مردان به حضور زنان در بنگاه های اقتصادی کشور منجر شد تا زنان در مشاغل سطح پایین و به دور از شئونات زن ایرانی به کار گرفته شوند و همین مسئله در مدت زمان کوتاهی باعث شد بسیاری از آن‌ها احساس کنند که هویت و ارزش‌های خود را از دست داده‌اند. رضا خان با این سیاست سعی داشت تا ایران را به سمت مدرنیته و پیشرفت سوق دهد. اما در عمل، این سیاست‌ها نه تنها به پیشرفت مدنظر او نرسید، بلکه به ایجاد نارضایتی و مخالفت‌های گسترده‌ای منجر شد.
کاهش نفوذ مذهب؛ هدف مشترک رضا خان و رسانه‌های غربی
قطعا رضاخان برای رسیدن به مقاصد سیاسی خود و اروپائیسم کردن ایران باید قدرت نفوذ ارزش های دینی در جامعه را در تمامی عرصه ها مخصوصا عرصه های سیاسی حذف می کرد از این رو یکی دیگر از اهدف قانون کشف حجاب رضاخانی کاهش نفوذ مذهب و روحانیون به عنوان مراجع دینی در جامعه بود. او می‌خواست با این اقدام نشان دهد که دولت جدید به دنبال جدایی دین از سیاست و زندگی اجتماعی است.اما شکاف‌های عمیق اجتماعی و فرهنگی کلیدی ترین پیامدی بود که مسئله دین زدایی و درافتادن با روحانیت در رژیم پهلوی ایجاد کرد و این مسئله به نارضایتی‌های اجتماعی دامن زد.
این روزها هم به نوعی با مسئله تبلیغ کشف حجاب رو به رو هستیم مسئله ای که باز هم بعد از گذشت 46 سال از پیروزی انقلاب اسلامی« حجاب و عفاف» را به مسئله چالش برانیگز جامعه تبدیل کرده است اما این بار دست رضاخان در میان نیست، قانونی به اجبار روسری و چادر از زن ایرانی بر نمی دارد ، زن ایرانی برای ورود به جامعه نیازمند شباهت ظاهری به زنان غربی نیست اما اینبار هویت او توسط تبلیغات رسانه های غربی مورد هجوم قرار گرفته است و خطرناک اینکه « بانوی ایرانی با دستان خود حجاب از سرش بر می دارد و به میل خود اندام را به نمایش می گذارد» !
مقایسه کنش‌های کشف حجاب رضا خانی و تبلیغات امروزی کشف حجاب توسط رسانه‌های غربی
در مقایسه ای تتیر وار می توان گفت که تفاوت کشف حجاب رضاخانی با کشف حجاب با شعار « زن ، زندگی آزادی » در این است که کشف حجاب رضا خانی،طی یک سیاست دولتی و اجباری اجرا شد. این اقدام به عنوان یک دستور قانونی صادر شد و زنان ملزم به رعایت آن بودند. هدف اصلی این سیاست، مدرنیزاسیون و غربی‌سازی جامعه ایران بود. این سیاست به دنبال کاهش نفوذ روحانیون و مذهب در جامعه بود و سعی داشت تا جدایی دین از سیاست را تقویت کند.
اما تبلیغات امروزی کشف حجاب توسط رسانه‌های غربی بیشتر بر روی تبلیغ فرهنگی و اجتماعی حجاب به عنوان یک انتخاب شخصی تمرکز دارند. این تبلیغات به دنبال ترویج آزادی انتخاب و حقوق زنان هستند.
ترویج و پذیرش یکی از مهم ترین سیاست گزاری های رسانه های غربی در حوزه حجاب و عفاف مردم ایران است. رسانه‌ها به ترویج تنوع در پوشش و پذیرش حجاب به عنوان یک گزینه فرهنگی و مذهبی می‌پردازند. این رویکرد به جای اجبار، بر روی انتخاب‌های فردی تأکید دارد.
نقد فرهنگ‌های مختلف و به چالش کشیدن هنجارهای اجتماعی از دیگر کارکردهای تبلیغاتی رسانه های غربی است در حالیکه صورت گزینشی و با هدف خاصی انجام شود.
پیامدهای تبلیغات امروزی کشف حجاب:
این نکته که تاریخ در بیشتر مواقع در حال تکرار است و باید از آن درس ها و عبرت ها گرفت نکته بسیار مهمی است که دشمنان نظام اسلامی آن را نادیده می گیرند چه در عرصه های نظامی، چه در میادین فرهنگی و چه در موضوع اقتصادی .. این دست تبلیغات علیه حجاب و ترویج بی بندوباری در کشوری با تمدن کهن که زیست عفیفانه یکی از شاخص های اصلی آن است درست مانند دوران کشف حجاب رضاشاهی نه تنها آنها را به اهداف فرهنگی و سیاسی خود نمی رساند بلکه باعث می شود مانند رضاخان نتیجه معکوس و فروپاشی تمام آمال و اهدافشان را به نظاره بنشینند من جمله اینکه قطعا تبلیغات امروزی به ترویج تنوع فرهنگی و پذیرش حجاب به عنوان یک انتخاب شخصی کمک می‌کند.این رویکرد می‌تواند به افزایش آگاهی و احترام به فرهنگ‌های مختلف منجر شود.
هر چند تبلیغات ضد حجاب در جوامع سنتی که حجاب به عنوان یک ارزش فرهنگی و مذهبی شناخته می‌شود به چالش‌های اجتماعی و فرهنگی دامن می زند اما قعطا قدرت فرهنگی و بصیرت دینی مردم آنها را از خطرات شبه افکنی و پیامد چالش های فرهنگی در امان خواهد داشت.
لکن باید در نظر داشت که تبلیغات رسانه‌های غربی با هدف ایجاد نارضایتی‌ها و تنش‌های سیاسی در جامعه صورت می گیرد به ویژه در کشور ما که حجاب به عنوان یک نماد هویت فرهنگی و مذهبی محسوب می‌شود لذا تمام ارگان های مسئول در برابر مسئله حجاب و عفاف باید در این زمینه آگاهانه اقدام نمایند.
انتهای پیام/*