خبرگزاری زنان ایران

به گزارش خبرگزاری زنان ایران - به نقل از روابط عمومی بیمارستان اکبرآبادی دانشگاه علوم پزشکی ایران، دکتر مریم کاشانیان جراح و متخصص زنان و زایمان و فلوشیب طب مادر و جنین( پری ناتولوژیست) در این مطلب آورده است:



آنفلوآنزا چیست و چرا خانم‌های باردار جزء گروههای پر خطر هستند؟

آنفلوآنزا یک بیماری شایع تنفسی هست که در پاییز و زمستان شیوع می‌یابد. این بیماری در زنان باردار با شدت بیشتری بروز می کند و این به علت تغییرات فیزیولوژیکی است که در طول بارداری در بدن مادر اتفاق می افتد.

این تغییرات شامل افزایش ضربان قلب مادر، نیاز به اکسیژن بیشتر، کاهش حجم تنفسی و تضعیف سیستم ایمنی بدن است که به همین دلیل این بیماری می تواند با شدت بیشتری در مادر باردار بروز کند و در مواردی باعث بستری شدن و احتمال مرگ مادر شود.

علائم بالینی آنفولانزا در زنان باردار و پس از زایمان چیست؟

علائم مشابه جمعیت عمومی و سایر افراد غیر باردار هستند که شامل تب (معمولاً 37.8 تا 40 درجه سانتیگراد، سردرد، دردهای عضلانی، تنگی نفس، سرفه خشک، آبریزش از بینی، گلو درد و ضعف عمومی بدن است.

تشخیص آنفولانزا در زنان باردار و پس از زایمان چگونه است؟

تشخیص آنفولانزا به صورت بالینی داده می‌شود، زیرا شروع سریع درمان مناسب بسیار مهم است. و زنان باردار و پس از زایمان مشکوک یا مبتلا به آنفولانزای تایید شده، باید فورا درمان دریافت کنند. تست‌های آزمایشگاهی تشخیصی آنفولانزا مانند سایر بیماران پرخطر است.

در چه زمانی ابتلا به آنفلوآنزا برای خانم باردار می‌تواند خطر داشته باشد؟

زنان باردار در طول دوره بارداری و تا دو هفته بعد از زایمان در صورت ابتلا به ویروس آنفولانزا در خطر ابتلای شدیدتر به این بیماری و نیاز به بستری شدن و حتی مرگ ومیر ناشی از این بیماری است.

چرا آنفلوآنزا در خانم‌های باردار شدیدتر رخ می‌دهد؟

تغییرات فیزیولوژیکی که در یک زن باردار او را مستعد بیماری شدید‌تر می کند از جمله افزایش ضربان قلب، افزایش نیاز به اکسیژن برای بدن، کاهش حجم ریه، کاهش ایمنی بدن است و بنابراین فرد را مستعد ابتلا به بیماری شدیدتر می کند که می‌تواند منجر به بستری شدن و حتی مرگ و میر شود.

با توجه به این خطرات بهترین روش پیشگیری از آنفلوآنزا چیست؟

بهترین روش برای پیشگیری واکسیناسیون است که باید به تمام خانم های باردار توصیه جدی شود که واکسیناسیون آنفلوآنزا رادر هر سن بارداری که هستند حتما انجام دهند.

چرا واکسیناسیون آنفلوآنزا برای خانم‌های باردار در الویت قرار دارد؟

از سال 2004 استفاده از واکسن آنفولانزا برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری خطیر، در طی دوران بارداری و حتی تا دو هفته پس از زایمان، برای همه خانم‌های باردار، علی رغم اینکه در چه سنی از بارداری هستند، یا زنانی که قصد بارداری در فصول آنفولانزا را دارند، مطرح شد.

به دلیل اینکه این بیماری با شدتی بیشتر در خانم‌های باردار رخ می‌دهد، در سال 2012 سارمان بهداشت جهانی زنان باردار را از نظر واکسیناسیون آنفولانزا در بالاترین اولویت پیشنهاد کرد که بتوان جلوی ابتلا و یا شدت بیماری را گرفت.

ابتلا به آنفلوآنزا چه خطراتی برای جنین دارد؟

با وجود اینکه ویروس آنفولانزا از جفت عبور نمی کند یا اینکه به ندرت عبور می کند، دیده شده که ابتلا به این ویروس یک سری عوارض را می تواند برای جنین، علی‌رغم عدم عبور از جفت، به دنبال داشته باشد. تب ناشی از آنفولانزا، به خصوص در سه ماه اول بارداری، می تواند منجر به ایجاد یک سری ناهنجاری‌های مادرزادی مثل شکاف کام، نقایص لوله عصبی، هیدروسفالی و نقایص قلبی شود که عمدتا علت آن را درجه حرارت بالا به عنوان یک فاکتور خطر مطرح می کنند و استفاده از داروهای ضد تب می تواند این خطر را کمتر کند. خطرات دیگری که ابتلا به آنفولانزا در طی بارداری می تواند ایجاد کند افزایش ریسک سقط جنین، زایمان زودرس، کمبود وزن جنین و همینطور تاخیر رشد داخل رحمی جنین و حتی مرگ جنین است. ( البته این عوارض شایع نیستند اما احتمال ایجاد آنها وجود دارد).

واکسیناسیون آنفلوآنزا به جز جلوگیری از ابتلا به آنفولانزا و یا کاهش احتمال بستری شدن و مرگ و میر ناشی از آن چه فواید دیگری در خانم‌های باردار دارد؟

با وجود فوایدی که برای واکسیناسیون آنفولانزا در طی دوران بارداری مطرح است و همچنین دادن بیشترین اولویت به خانم‌های باردار برای تزریق واکسن آنفولانزا از سمت سازمان بهداشت جهانی، به دلیل کمبود آگاهی، بسیاری از خانم‌های باردار تمایل به استفاده از این واکسن را ندارند و تصور می کنند ممکن است برای خودشان و یا جنین شان خطرناک باشد. در صورتی که این واکسن با جلوگیری از شدت بیماری و عوارض گفته شده می تواند به سلامت فرد کمک کند، جلوی ایجاد عوارض گفته شده در دوران بارداری و یا روی جنین را بگیرد و به خصوص وقتی در انتهای دوران حاملگی از این واکسن استفاده شود، آنتی بادی‌های ایجاد شده در مقابل آن از جفت عبور می کند، به جنین می رسد و زمانی که نوزاد به دنیا می آید تا مدت‌ها این پادتن‌ها در خون موجود است و از ابتلا نوزاد به عفونت آنفولانزا جلوگیری می کند. زیرا تا ۶ ماهگی به دلیل ضغیف بودن سیسیتم ایمنی بچه‌ها و عدم توانایی آن در ایجاد پاسخ ایمنی نباید واکسن آنفولانزا به آنها تزریق شود. بنابراین واکسیناسیون آنفولانزا از سوی مادر می تواند علاوه بر خود مادر، نوزادش را هم محافظت کند.

آیا چون ایمن سازی مادر در سه ماهه سوم باعث محافظت نوزاد در مقابل ابتلا به آنفولانزا می‌شود بهتر نیست واکسیناسیون مادر را تا این زمان به تعویق انداخت؟

خیر. تاخیر در ایمن سازی مادر، مادر را در معرض خطر ابتلا به آنفولانزا و عواقب وخیم آن (برای مادر و جنین هر دو) قرار می‌دهد و توصیه نمی‌شود.

میزان ایمنی‌ایکه واکسیناسیون در مادر و نوزاد ایجاد میکند چقدر است و تا چه میزان از ریسک عوارض ناشی از این بیماری را کاهش می‌دهد؟

تزریق واکسن آنفولانزا حدود 50 تا 80 درصد می تواند در مادر ایمنی ایجاد کند و در صورت ابتلا به بیماری هم میتواند شدت آنرا کاهش دهد، تا 40 درصد ریسک بستری شدن، میزان مرگ جنین داخل رحم، میزان سقط و همینطور ریسک زایمان زودرس و رشد کم جنین داخل رحم را کم میکند، میتواند وزن زمان تولد را افزایش دهد. نوزاد متولد شده تا ماهها در برابر ویروس آنفولانزا محافظت شده است.

غیر از آنتی بادی که از طریق جفت به جنین می رسد، حتی آنتی بادی که در شیر مادر ترشح می‌شود هم می‌تواند در دوران شیردهی در نوزاد محافظت ایجاد کند و میزان بستری شدن و مرگ و میر در اثر ابتلا به آنفولانزا در بچه‌ها تا 6 ماهگی را هم به شدت کاهش دهد.

چه نوع واکسنی برای خانم‌های باردار پیشنهاد می‌شود؟

واکسن‌های آنفولانزا به دو صورت سه طرفیتی و چهار ظرفیتی وجود دارند که نوع چهار ظرفیتی آن هر دو نوع ویروس A و B را پوشش می دهد، اما نوع سه ظرفیتی دو ویروس از نوع A و فقط یک نوع از ویروس از ویروس B را پوشش می دهد. به طور طیبعی به دلیل پوشش بیشتر واکسن‌های 4 ظرفیتی استفاده از آن ترجیح داده می شود.

واکسنی که استفاده از آن در دوران بارداری مجاز است واکسن حامل ویروس کشته شده است و زنان باردار مجاز به استفاده از واکسن‌های حامل ویروس زنده ضعیف شده نیستند. تمامی واکسن‌های آنفولانزا موجود از ویروس کشته شده به وجود آمده اند، بنابراین استفاده از آنها در طی دوران بارداری مششکلی ایجاد نمی کند.

آیا چون واکسن های آنفلوانزا با ویروس زنده ضعیف شده وجود دارند، آیا زنان باردار و پس از زایمان، نباید با افرادی که این واکسن‌ها را تزریق کرده‌اندتماس داشته باشند؟

خیر. لازم نیست زنان باردار و پس از زایمان، از تماس با افرادی که اخیراً واکسن آنفلوانزای زنده ضعیف شده دریافت کرده‌ اند اجتناب کنند و در عین حال واکسن آنفلوانزای زنده ضعیف شده برای استفاده پس از زایمان بی‌خطر است.

فواید تزریق واکسن آنفلوانزا در بارداری چیست؟

میزان محافظت مشابه زنان غیر باردار است. کاهش بیماری آنفلوانزا در مادر (تا 50%) و کاهش بستری شدن مادر (تا ۴۰ درصد) وجود دارد. در مورد جنین و نوزاد سبب بهبود پیامد بارداری می شود شامل:

کاهش خطر مرده زایی، کاهش خطر تولد نوزادان کم وزن و کاهش خطر زایمان زودرس و نیز افزایش وزن هنگام تولد

محافظت از نوزاد (از نوزاد برای چندین ماه پس از تولد محافظت می‌کند).

آیا واکسیناسیون آنفولانزا خطری برای مادر و جنین دارد؟

خیر. در مطالعات متعدد نشان داده شده که واکسیناسیون آنفلوانزای غیرفعال در بارداری در مقایسه با جمعیت عمومی باافزایش خطر عوارض همراه نیست.

در کدام سن بارداری واکسن توصیه می‌شود؟

در هر سنی از بارداری میتواند تزریق شود

نقش پزشک در آگاهی بیماران برای واکسیناسیون آنفلوانزا چگونه است؟

زمانی که واکسن آنفلوانزا از سوی پزشک توصیه می‌شود، میزان پذیرش بیماران ۳ تا ۶ برابر بیشتر است

برای پیشگیری از انتقال بیماری چه باید کرد؟

اقدامات کنترل عفونت و اقدامات احتیاطی استاندارد برای کاهش انتقال آنفلوانزا عبارتند از: بهداشت دست (مانند شستشو با آب و صابون، استفاده از ضدعفونی کننده الکلی)، آداب بهداشت تنفسی/سرفه (پوشاندن بینی و دهان هنگام سرفه، دور انداختن سریع دستمال کاغذی و رعایت بهداشت دست پس از تماس با ترشحات تنفسی). همچنین کارکنان مراقبت‌های بهداشتی باید در صورت تماس با بیماران آلوده از دستکش، روپوش، ماسک و محافظ چشم استفاده کنند.