رهیافت هایی از مهارت های زندگی در نهج البلاغه
نهج البلاغه، راهنمایی برای خودشناسی و عدالت در عصر مدرن
آموزه های نهج البلاغه نه تنها از نظر اخلاقی و دینی ارزشمند هستند، بلکه برای عصر کنونی بسیار مورد نیاز بوده و این می توانند به عنوان راهنمایی برای زندگی بهتر و سالمتر در دنیای مدرن مورد استفاده قرار گیرند.
1404/01/02 - 17:11
تاریخ و ساعت خبر:
215202
کد خبر:
به گزارش خبرگزاری زنان ایران - از استان مرکزی شهرستان ساوه؛
امیرالمومنین علی بن ابیطالب علیه السلام شخصیتی بود که عدالت، تقوا و علمش زبانزد خاص و عام بود. شهادت او نه تنها ضربهای بزرگ به جامعه اسلامی وارد کرد، بلکه باعث تشدید اختلافات میان مسلمانان و شکلگیری جریانهای فکری و سیاسی مختلف شد.
امام علی علیه السلام در دوران حکومت خود با چالشهای زیادی روبرو بود، از جمله مخالفتهای داخلی و بی بصیرتی قاطبه مردم که تحت تاثیر عملیات روانی افرادی چون معاویه و عمروعاص ها و دنیاطلبان شده بودند و جنگهایی مانند جمل، صفین، نهروان و... که فرصت تربیت فراگیر جامعه و رسیدگی به امورات مهم و اساسی را تحت شعاع خود قرار می داد و نشان میداد بسیاری از مردم آن زمان تحت تاثیر غبار فتنه به طور کامل از ولایت او حمایت نمیکردند.
این مظلومیت امام علی علیه السلام و عدم همراهی بسیاری از مردم با او، نشانگر مظلومیت آن حضرت بوده ولی این درس بزرگ را به ما می دهد که می بایست برای حقیقت تلاش کرد هرچند که گروندگان آن کم باشند و اگر لازم باشد هزینه هایی متحمل شد که هرچند باطل مدتی طغیان کند ولی پایان و نهایت کار با حق است
.
در این میان، نقش حضرت زهرا سلام الله علیها به عنوان همسر و یار امام علی و دختر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله بسیار برجسته است. ایشان نه تنها از امام خود حمایت کرد، بلکه در دفاع از حق ولایت و عدالت، به عنوان الگویی قوی برای زنان مسلمان عمل نمود. حضرت زهرا با سخنرانیها و موضعگیریهایش، به ویژه در خطبه فدکیه، نشان داد که زن علاوه بر امورات خانه و تربیت صحیح فرزندان، میتواند در عرصههای اجتماعی، سیاسی و اعتقادی نقش فعالی ایفا کند.
این موضوع در شکلگیری هویت زن در اسلام بسیار تأثیرگذار بود، چرا که حضرت زهرا به عنوان زنی قوی، عالم و مبارز، الگویی برای زنان مسلمان و تمامی جهان شد که میتوانند در کنار حفظ ارزشهای دینی، در جامعه حضور پررنگ و مؤثری داشته باشند.
به طور کلی نقش حضرت زهرا سلام الله علیها در زمان حیات شان در حمایت از امیرالمومنین و جامعه، نه تنها بر تاریخ اسلام، بلکه در شکلگیری هویت زن مسلمان و تاریخ ساز نیز نقش بسزایی ایفا کرد. این وقایع نشان داد که زنان میتوانند در کنار مردان، در راه دفاع از حق و عدالت بایستند و در شکلدهی به جامعه دینی و انسانی مشارکت فعال داشته باشند.
نهج البلاغه، مجموعه ای از خطبه ها، نامه ها و حکمت های علی بن ابیطالب علیه السلام، منبعی غنی از آموزه های اخلاقی و تربیتی است که یکی از بهترین منابع برای نیاز جامعه امروزی است.
امام علی علیه السلام در حکمت ۳۷۱ می فرمایند:(هر کس خود را بشناسد، به بالاترین علم دست یافته است).
این جمله مولا امیرالمومنین بر اهمیت خودشناسی تأکید دارد.
در روانشناسی، خودشناسی به عنوان یکی از پایه های سلامت روان شناخته میشود. خودشناسی به فرد کمک می کند تا نقاط قوت و ضعف خود را شناسایی کند، احساسات خود را بهتر مدیریت کند و روابط سالمتری برقرار کند.
امام علی علیه السلام در حکمت ۱۲۹ نهج البلاغه می فرمایند: (خشم کلید هر بدی است)
این جمله به اهمیت کنترل خشم اشاره دارد.
خشم یک هیجان طبیعی است، اما اگر کنترل نشود، می تواند به مشکلات جسمی و روانی مانند فشار خون بالا، اضطراب و اختلالات رفتاری منجر شده و در این حالت، رفتاری از شخص سر بزند که جبران ناپذیر باشد.
همچنین در نامه ۵۳ میفرمایند (هر کس با دیگران مشورت کند، در عقل آنها شریک شده است)
مشورت و کار گروهی به عنوان راهکاری برای بهبود تصمیم گیری شناخته می شود. تحقیقات نشان میدهند که تصمیم گیری گروهی اغلب منجر به نتایج بهتری می شود، زیرا دیدگاه های متنوع و تجربیات مختلف در نظر گرفته می شوند.
همچنین، مشورت باعث افزایش تعهد افراد به تصمیمات گرفته شده می شود.
امام در حکمت ۸۲ می فرمایند: (صبر نسبت به ایمان مانند سر نسبت به بدن است)
صبر به عنوان یکی از ویژگی های شخصیتی مرتبط با تاب آوری و موفقیت شناخته می شود. مطالعات نشان می دهند افرادی که صبر بیشتری دارند، بهتر می توانند با استرس و چالش ها مقابله کنند و در بلندمدت به اهداف خود دست می یابند. صبر همچنین با کاهش اضطراب و افزایش رضایت از زندگی مرتبط است.
امام علی همچنین در حکمت ۱۱۳ می فرمایند: (ارزش هر فرد به آن چیزی است که آن را به خوبی می داند)
. این جمله مولا بر اهمیت دانش و مهارت تأکید دارد و به عنوان یکی از عوامل اصلی رشد شخصیت و موفقیت شناخته می شود. یادگیری مداوم نه تنها باعث افزایش مهارتهای فردی می شود، بلکه باعث افزایش اعتماد به نفس و رضایت از زندگی می شود.
آموزه های نهج البلاغه نه تنها از نظر اخلاقی و دینی ارزشمند هستند، بلکه برای عصر کنونی بسیار مورد نیاز بوده و این می توانند به عنوان راهنمایی برای زندگی بهتر و سالمتر در دنیای مدرن مورد استفاده قرار گیرند.
خانواده سالم در سبک زندگی علوی بر پایه اصول اخلاقی، عاطفی و اجتماعی استوار است که امام علی علیه السلام در نهج البلاغه و سایر سخنان خود به آنها اشاره کرده اند.
از نمونه این اصول می توان به احترام متقابل، مسئولیت پذیری، عدالت، محبت و تربیت صحیح اشاره نمود.
امیرالمومنین می فرمایند: (دلت را سرشار از محبت و مهربانی نسبت به مردم کن) . در خانواده سالم، اعضا با محبت و احترام با یکدیگر رفتار می کنند. محبت باعث ایجاد احساس امنیت و تعلق در خانواده می شود و به رشد عاطفی اعضا کمک می کند.
امام علی همچنین می فرمایند: (حق فرزند بر پدر این است که نام خوب برایش انتخاب کند و او را خوب تربیت کند).
در خانواده سالم، احترام متقابل بین والدین و فرزندان وجود دارد. والدین به نیازها و احساسات فرزندان توجه می کنند و فرزندان نیز به والدین خود احترام می گذارند.
و نیز می فرمایند: (فرزند کوچک را تربیت کن تا وقتی بزرگ شد، از تو پیروی کند) .
در خانواده سالم، تربیت فرزندان بر پایه اخلاق، دانش و مهارت های زندگی استوار است. والدین به عنوان الگوهای رفتاری، نقش مهمی در شکل گیری شخصیت فرزندان دارند.
خانواده سالم در سبک زندگی علوی بر پایه های مستحکمی چون محبت، عدالت، مسئولیت پذیری، احترام متقابل و تربیت صحیح استوار است که مولا علی بن ابیطالب با تأکید بر این اصول، الگویی کامل برای زندگی خانوادگی ارائه می دهند که می تواند به ایجاد روابط سالم و پایدار در خانواده کمک کند.
این اصول نه تنها در زندگی شخصی، بلکه در جامعه نیز تأثیرگذار هستند و به ایجاد جامعه ای سالم و متعادل منجر می شوند.
یادداشتی از : سلیمان دلیریان

بازگشت به ابتدای صفحه