خبرگزاری زنان ایران

به گزارش خبرگزاری زنان ایران - - پریا مشهدی: در سفر امام حسین(ع) از حجاز به کربلا، علاوه بر مردان، زنان بسیاری نیز حضور داشتند. این زنان جزء اهل بیت امام حسین(ع) و یا از خانواده یاران آن حضرت بودند. زنان حادثه کربلا همانند مردان، وظیفه خاصی بر عهده داشتند آنها در زنده ماندن این حادثه شگرف و تاثیرگذار نقش بسیار ارزنده‌ای ایفا کردند. طبق بیان شهید مطهری(ره) «تاریخ کربلا یک تاریخ و حادثه مذکر- مونث است. حادثه‌ای که مرد و زن هر دو در آن نقش دارند؛ ولی مرد در مدار خودش و زن در مدار خودش.»
بیشتر بخوانید:
کدام زنان هاشمی و همسران امام حسین(ع) در کربلا بودند؟
وقتی پایه های دارالعماره کوفه با کلامی فاطمی لرزید
ام‌ عمرو بن‌ جناده‌ بانوی شجاعی که به صفوف لشکر یزید حمله کرد!
ـ فاطمه‌ صغري‌:
فاطمه‌ صغري‌ بنت‌ الحسين‌، دختري‌ کوچک‌ بود که‌ به‌ سندتاريخ‌، چون‌ حسين‌ را شهيد کردند و فاطمه‌ از شهادت‌ پدر آگاه‌ شد، به‌ زاري‌ و سوگواري‌پرداخت‌.
ـ ليلي‌ بنت‌ مسعود:
ليلي‌ دختر مسعود، بانوي‌ حرم‌ اميرالمؤمنين‌ بود که‌ پسرش‌عبدالله‌ اصغر در رکاب‌ سيدالشهدا شهيد شد.
_ فکیهه
زوجه‌ی عبدالله بن اریقط بود. فکیهه در خانۀ رباب همسر امام حسین (ع) خدمت می‌کرد و از عبدالله پسری آورد به نام قارب که در کربلا شهید شد. فکیهه هم به همراه رباب به سلک اسیران به شام رفت.
_ حسنیه
امام حسین (ع) حسنیه را از نوفل بن حارث بن عبدالمطلب خریده و او را به مردی که سهم نام داشت تزویج کرد. حاصل این ازدواج منجح بود. حسنیه در خانه‌ی امام زین‌العابدین (ع) خدمت می‌کرد تا این‌که با پسرش منجح به همراه حضرت سیدالشهدا (ع) به کربلا آمد. منجح در کربلا به شهادت رسید و مادرش با اهل‌بیت (ع) در مصائب سهیم و شریک بود.
_ رمله
همسر امام حسن ( ع) و مادر حضرت قاسم بن حسن (ع) و ابوبکر بن حسن (ع)
محلاتی می‌نویسد: «رمله مادر قاسم بن حسن (ع)، از بانوان دشت کربلا است. مجلسی می‌نویسد قاسم فرزند رمله در جنگی دلاورانه به شهادت رسید. این سخن از قاسم است که در شب عاشورا گفت:«مرگ برای من شیرین‌تر از عسل است.» در حالی که در روز عاشورا به سن بلوغ نرسیده بود. ابوبکر برادر دیگر قاسم نیز در کربلا به شهادت رسید.
_ فضه النوبیه
فضه خدمت‌کار حضرت زهرا (س)، دختر گرامی رسول خدا (ص) است. فضه با ابی ثعلبۀ حبشی ازدواج کرد و پسری به دنیا آورد. بعد از ابوثعلبه با ابوملیک عطفا ازدواج کرد. فضه از نظر ایمان و تقوا و زهد در درجه‌ی عالی قرار داشت و محبتش به اهل‌بیت (ع) معروف و مشهور است. بلاغت کلام و نیکویی کلامش بر کسی پوشیده نیست. نقش او فقط کمک در کار منزل نبود بلکه شاگرد فاطمه (س) و پیوسته ملازم آن حضرت بود. فضه آن‌قدر با قرآن مأنوس بود که فقط با آیات قرآن تکلم می‌کرد. داستان برخورد فضه با آن مرد بیابان‌گرد در بحارالانوار جلد ۸ آمده است.
زینب بنت فواز می‌گوید: فضه از بانوان عاقله‌ صادق بود. بعد از شهادت حضرت فاطمه در خدمتگزاری حضرت زینب (س) تلاش کرد و به همراه آن بانو به سرزمین کربلا رفت و در محنت‌های اهل‌بیت شریک بود. وی پس از بازگشت به مدینه، به‌احتمال زیاد دوباره همراه حضرت زینب (س) به شام برگشت و پس از وفات در باب الصغیر (سوریه کنونی) دفن شد.
_ لیلی التمیمیه
لیلی دختر مسعود بن خالدبن ربعی بن مسلم بن جندل بن نهشل بن دارم تمیمی است. مادرش عمیره بنت قیس بن عاصم بن سنان بن خالد بن منقر است. لیلی مادر فرزندان امیرالمؤمنین، عبدالله و ابوبکر است که در واقعه کربلا همراه دو پسرش در کنار امام (ع) حضور داشته است.
لیلی یکی از چهار همسر امام علی (ع) است که پس از شهادت آن حضرت زنده بود محلاتی می‌نویسد که در مورد حضور لیلی در کربلا دلیل تاریخی ندیدم.
دیگر بانوان ارجمند که احتمال داده می‌شود در کربلا حضور داشته باشند: میمونه دختر امیرالمؤمنین همسر عبدالله اکبر بن عقیل، خدیجه یا ام هانی دختر امیرالمؤمنین همسر عبدالرحمن بن عقیل، زینب صغری همسر محمد بن عقیل، ام الحسن همسر جعفر بن عقیل، لیلی بانوی حرم امیرالمؤمنین (ع)

مادر محسن بن حسین علیه السلام
او یکی از همسران و یا شاید یکی از کنیزان ام‌ولد امام حسین علیه السلام بود که در صحرای کربلا حضور داشت. در منابع و مصادر تاریخی نامی از او و پسرش محسن به ثبت نرسیده است؛ اما صاحب کتاب "معجم البلدان" بر این اعتقاد است که:
هنگامی که اهل بیت امام حسین علیه السلام را به سوی شام به اسارت می‌بردند در طرف غربی«حلب» در کنار کوهی به نام«جوشن» یکی از همسران امام علیه السلام حمل خود را سقط کرد. در این کوه معدن مسی قرار داشت که اهالی آن جا از آن مس سرخ استخراج کرده به اطراف می‌فرستادند و از این طریق صاحب ثروت فراوانی می‌شدند. این بانو از کارگران آنجا آب و نان طلب کرد؛ اما آنان نه تنها از دادن آب و غذا به ایشان امتناع کردند بلکه لب به دشنام نیز گشودند. پس آن بانو با دلی دردمند در حق آنان نفرین کرد. از آن پس، معدن مس از کارآیی افتاد و دیگر سودی عاید صاحبانش نکرد.
برخی از مورخان روایت کرده اند که « وقتی کاروان نینوا به حلب و کوه جوشن رسید، حضرت زینب سلام الله علیها دیدند در نزدیک آن کوه، معدن مس قرار دارد و عده اي در آن جا مشغول کار هستند، براي گرفتن آب و غذا جهت تغذیه مادر حضرت محسن علیه السلام نزد آنها رفت ، آنها که از دشمنان بودند، با کمال سنگدلي از دادن آب و غذا امتناع نمودند و به ناسزاگویي به اهل بیت علیهم السلام پرداختند.
دل حضرت زینب سلام الله علیها بسیار سوخت، در مورد آنها نفرین کرد، همین نفرین باعث شد که آن معدن به کلي نابود گردید و سرمایه آنها که سالها، ثروت کلاني از آن معدن به دست آورده بودند، بر باد رفت. پس از مدتی حضرت محسن بن الحسین علیهما السلام بر اثر سختي راه و تشنگي سقط شد و در دامنه همان کوه به خاک سپرده شد.»
در مورد بانوی باردار امام حسین علیه السلام که در کوه جوشن فرزند خود را سقط کرد نیز روایت دیگری وجود دارد: « برخی از مورخان بر اساس قراین و شواهد "ﺭﺑﺎﺏ" ﺩﺧﺘﺮ ﺍﻣﺮﺀﺍﻟﻘﻴﺲ علیها السلام را مادر محسن بن حسین می دانند و معتقدند که "ﺍﻡ ﺍﺳﺤﺎﻕ" همسر دیگر سیدالشهداء(ع) ﺩﺭ ﺭﻭﺯ ﻋﺎﺷﻮﺭﺍ ﻓﺮﺯﻧﺪﻱ ﺑﻪ ﻧﺎﻡ "ﻋﺒﺪﺍﻟﻠﻪ"ﺑﻪ ﺩﻧﻴﺎ ﺁﻭﺭﺩ ﻭﻟﻲ ﻓﺮﺯﻧﺪ ﺭﺑﺎﺏ(س) ﺩﺭ ﺭﻭﺯ ﻋﺎﺷﻮﺭﺍ ﻃﺒﻖ ﻧﻘﻞ ﺍﺑﻮﻣﺨﻨﻒ 6 ﻣﺎﻫﻪ ﺑﻮﺩﻩ ﺍﺳﺖ. ﭘﺲ ﺍﻳﻦ ﺍﺣﺘﻤﺎﻝ ﺗﻘﻮﻳﺖ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﺭﺑﺎﺏ ﺣﺎﻣﻞ ﻣﺤﺴﻦ ﺑﻦ ﺍﻟﺤﺴﻴﻦ(ع) ﺑﻮﺩﻩ ﻭ ﺑﺮ ﺍﺛﺮ داغ ها و هول ها و مصیبت ها و رنج های ﺍﺳﺎﺭﺕ، ﺩﺭ ﺷﻬﺮ ﺣﻠﺐ ﺣﻤﻠش ﺳﻗﻂ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ.»
یاقوت حموی از مورخان نامی در مورد کوه جوشن و شرایط آن قبل و بعد از نفرین یکی از بانوان حرم امام حسین علیه السلام می نویسد: « ﺟﻮﺷﻦ ﻛﻮﻩ ﺑﺰﺭﮔﻲ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﻏﺮﺏ ﺣﻠﺐ. ﺍﻳﻦ ﻛﻮﻩ ﻣﻌﺪﻥ ﻣﺲ ﺳﺮﺥ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺑﻬﺮﻩ ﺑﺮﺩﺍﺭﻱ ﻣﻲ ﺷﺪ، ﺍﻣﺎ ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺍﺳﻴﺮﺍﻥ ﺧﺎﻧﺪﺍﻥ ﺍﻣﺎﻡ ﺣﺴﻴﻦ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻟﺴﻼ‌ﻡ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻛﻨﺎﺭ ﺁﻥ ﻋﺒﻮﺭ ﺩﺍﺩﻩ ﺍﻧﺪ ﺗﺎ ﻛﻨﻮﻥ ﺑﻲ ﺑﻬﺮﻩ ﻭ ﺑﺪﻭﻥ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩﻩ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪﻩ ﺍﺳﺖ، ﺯﻳﺮﺍ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻫﻤﺴﺮﺍﻥ ﺍﻣﺎﻡ ﺩﺭ ﺁﻧﺠﺎ ﺟﻨﻴﻨﺶ ﺭﺍ ﺳﻘﻂ ﻛﺮﺩ، ﺍﺯ ﻛﺎﺭﮔﺮﺍﻥ ﺁﻥ ﻣﻌﺪﻥ ﺁﺏ ﻭ ﻧﺎﻥ ﻃﻠﺒﻴﺪ، ﺍﻭ ﺭﺍ ﺗﺤﻘﻴﺮ ﻛﺮﺩﻧﺪ ﻭ ﺩﺷﻨﺎﻡ ﺩﺍﺩﻧﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺩﺍﺩﻥ ﺁﺏ ﻭ ﻧﺎﻥ ﺑﻪ ﺍﻭ ﺧﻮﺩﺩﺍﺭﻱ ﻭﺭﺯﻳﺪﻧﺪ. ﺍﻳﻦ ﺯﻥ ﺩﻟﺴﻮﺧﺘﻪ ﻭ ﺩﺭﺩﻣﻨﺪ ﻛﻪ ﺩﺍﻍ امام ﺣﺴﻴﻦ علیه السلام ﺑﺮ ﺩﻝ ﺩﺍﺷﺖ، ﺁﻧﻬﺎ ﺭﺍ ﻧﻔﺮﻳﻦ ﻛﺮﺩ ﻭ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺯﻣﺎﻥ ﺗﺎﻛﻨﻮﻥ ﻫﺮ ﻛﺲ ﺩﺭ ﺁﻥ ﻣﻌﺪﻥ ﻛﺎﺭ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ، ﺑﻬﺮﻩ ﺍﻱ ﻧﻤﻲ ﺑﺮﺩ، ﻭ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﺩﺍﻣﻨﻪ ﻱ ﺁﻥ ﻛﻮﻩ ﺯﻳﺎﺭﺗﮕﺎﻫﻲ ﺍﺳﺖ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺑﻪ «ﻣﺸﻬﺪ ﺍﻟﺴﻘﻂ» ﻭ «ﻣﺸﻬﺪﺍﻟﺪﻛﺔ»ﻛﻪ ﻣﺪﻓﻦ ﻣﺤﺴﻦ ﺑﻦ ﺣﺴﻴﻦ علیهماالسلام ﺍﺳﺖ.»
بنابر قول همه مورخان سیف الدوله اولین کسی است که مزار محسن بن حسین علیه السلام را بعد از سال ها غربت پیدا کرده و برای آن عمارتی بنا کرد.