خبرگزاری زنان ایران

به گزارش خبرگزاری زنان ایران - از قزوین : ازهار پارسیان کارشناسی ارشد فیزیک هسته ای و دبیر آموزش و پرورش در یادداشتی به تبیین تربیت اخلاقی از دیدگاه استان شهید مرتضی مطهری پرداخت و نوشت : تفاوت تربیت و اخلاق از دیدگاه شهید مطهری : قطعا تربیت و اخلاق باهم متفاوت بوده و از جهات بسیاری از یکدیگر متمایزند .اخلاق خود نوعی تربیت است که به معنی کسب نوعی خلق و خوی و عادت و حالت می باشد ،اما تربیت مفهوم پرورش و ساختن را می رساند ، از نظر تربیت فرقی نمی کند تربیت چگونه و برای چه هدفی باشد به عبارت دیگر در مفهوم تربیت قداستی وجود ندارد،در واقع این کلمه برای حیوانات نیز اطلاق می گردد.
فی المثل یک سگ را هم می توان تربیت کرد تا به صاحب خود خدمت کند اما در مفهوم اخلاق قداستی نهاده شده است و بنابراین کلمه ی اخلاق اختصاص به انسان دارد و مفهومی است که تنها در مورد انسان به کار گرفته می شود .
بنابراین باید بگوییم فن اخلاق و فن تربیت یکی نیستند . فن تربیت وقتی گفته می شود که منظور، مطلق پرورش باشد به هرشکل و این دیگر تابع عرض و هدف است که طرف را چگونه و برای چه هدفی پرورش دهیم اما علم اخلاق امری تابع هدف و غرض ما نیست .در مفهوم اخلاق نوعی قداست نهفته است و ازاین جهت فعل اخلاقی در مقابل فعل طبیعی قرار می گیرد .
البته نه به این مفهوم که فعل اخلاقی یعنی فعل ضد طبیعی ، خیر! ما هرنوع فعل ضد طبیعی را که بر ضد اقتضای طبیعت باشد فعل اخلاقی نمی نامیم و در واقع ملاک فعل اخلاقی ابن نیست که بر ضد طبیعت آدمی باشد .
یک آدم مرتاض که به خود رنج می دهد و برخلاف طبعش رفتار میکند را ما انسان اخلاقی نمی نامیم و فعلش را اخلاقی نمیدانیم .در واقع مقصود ضد طبیعت نیست بلکه مقصود افعال غیر طبیعی است یعنی افعال مغایر با افعال طبیعی و مقتضای طبیعت بشری ؛ مانند دگر دوستی ،ایثار ، عدالت و .....
تربیت از نظر علمای قدیم :
از نظر علمای قدیم قسمتی از اخلاقیات را باید در وجود بشر تکوین کرد و به اصطلاح علمای اخلاق باید فضایل را به صورت ملکه در انسان ایجاد نمود . از نظر علمای قدیم آدم تربیت شده آدمی است که آنچه فضیلت نامیده می شود در او به صورت خوی و ملک درآمده باشد ؛ فی العقل ملکه ی شجاعت ، ملکه ی سخاوت و .....
و مادامی که یک فضیلت به صورت ملکه درنیامده باشد یا به طبیعت ثانوی انسان بدل نشده باشد امری است زایل شدنی و فانی .
بر این اساس است که اهتمام زیادی می شود که تربیت در سنین کودکی صورت گیرد و بعضا گفته می شود که تربیت فنِ تشکیل عادت است . روحیه انسان در ابتدا حکم ماده ی شُل و قابل انعقادی مثل گچ را دارد که ابتدا آن را در آب ریخته و قابل انعطاف و شُل است و می توان آن را در هر قالبی ریخت و به آن شکل داد ؛اما همین که سفت می شود همان شکل را به خود گرفته و دیگر انعطافی نخواهد داشت . روح انسان نیز در زمان کودکی همان حالت انعطاف را دارد و رفته رفته با بزرگتر شدن قابلیت انعطاف آن کمتر می شود . بنابراین کودکان نسبت به افراد بزرگسال نیروی پذیرش بیشتری دارند ،البته باید به این نکته توجه کرد که انسان موجودی است قابل تغییر و بازگشت پذیر و ممکن است شخصی در سنین بالا در خود تغییراتی بزرگ ایجاد کند ولی شکی نیست که حالات روحی انسان رفته رفته ملکه می شوند و برگرداندن آنها دشوار است .
دین تنها ضامن اجرای اخلاق :
در اینجا به این مطلب خواهیم پرداخت که آیا اخلاق منهای دین می تواند وجود داشته باشد ؟
اگر هم بتواند وجود داشته باشه دین موید و نیرو و پشتوانه ای برای اخلاق می شود بسیاری از صاحبنظران هم چنین نظر داده اند که اخلاق منهای دین پایه ای ندارد داستان یوفسکی نویسنده روسی می گوید : اگر خدانباشد همه چیز مباح است و در واقع مقصودش آن است که جز خداوند هیچ چیز دیگری که بتواند مانع انسان از انجام اعمال ضد اخلاق شود وجود ندارد و منظورش از خدا در واقع دین است .تجربه نشان داده است آنجا که دین از اخلاق جداشده اخلاق بسیار عقب مانده است و هیچ یک از مکاتب اخلاقی ِ غیر دینی در کار خود به موفقیت نرسیده اند قدر مسلم این است که دین لااقل به عنوان یک پشتوانه برای اخلاق بشر ضروری است .