خبرگزاری زنان ایران

به گزارش خبرگزاری زنان ایران - سیزده‌به‌در، آخرین روز از جشن‌های نوروزی، یکی از کهن‌ترین آیین‌های ایرانی است که در ۱۳ فروردین برگزار می‌شود. این روز به عنوان "روز طبیعت" شناخته می‌شود و نماد پیوند عمیق ایرانیان با محیط زیست است. اما گاهی رفتارهای نادرست، این آیین زیبا را با چالش‌هایی می‌کند.
نقش سیزده‌به‌در در تقویت روابط اجتماعی و خانوادگی
سیزده‌به‌در فرصتی است برای تجدید روابط و همبستگی اجتماعی.
گردهمایی خانوادگی و دوستانه
- این روز یکی از معدود occasions (مناسبت‌ها) است که خانواده‌های گسترده (پدربزرگ‌ها، مادربزرگ‌ها، فرزندان و نوه‌ها) در طبیعت جمع می‌شوند.
- فرصتی برای گفت‌وگو، بازی‌های دسته‌جمعی و ایجاد خاطرات مشترک.
تقویت روحیه همکاری و مشارکت
- پختن غذا به صورت گروهی، تقسیم مسئولیت‌ها (مانند جمع‌آوری هیزم یا تمیز کردن محل اسکان موقت) همکاری و کار تیمی را تقویت می‌کند.
ارتباط با طبیعت و کاهش استرس
- حضور در دامان طبیعت پس از یک سال شلوغی و زندگی ماشینی، به کاهش اضطراب و افزایش نشاط کمک می‌کند.
آسیب‌شناسی سنت‌های نادرست در روز طبیعت:
آلودگی محیط زیست
- رها کردن زباله‌ها در طبیعت، شکستن شاخه درختان، و استفاده از ظروف یکبارمصرف غیرقابل بازیافت، آسیب‌های جبران‌ناپذیری به محیط زیست وارد می‌کند.
- آتش‌سوزی‌های عمدی یا غیرعمدی به دلیل روشن کردن آتش در مناطق خشک.
رفتارهای پرخطر و غیرفرهنگی
- رانندگی‌های خطرناک در جاده‌ها و پارک‌های غیرمجاز در حریم رودخانه‌ها.
- برخی باورهای نادرست مانند "گره زدن سبزه برای بخت‌گشایی" که منجر به تخریب پوشش گیاهی می‌شود.
مصرف‌گرایی و اسراف
- خرید بی‌رویه مواد غذایی و دورریز حجم زیادی از غذاها.
راهکارهای رفع آسیب‌ها و اصلاح فرهنگ
برای حفظ این آیین زیبا، باید راهکارهای عملی ارائه داد:
آموزش عمومی و فرهنگ‌سازی
- رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی می‌توانند با تولید محتوای جذاب، اهمیت حفظ طبیعت را یادآوری کنند.
- مدارس و دانشگاه‌ها می‌توانند برنامه‌های آموزشی درباره "سیزده‌به‌در سبز" برگزار کنند.
جایگزینی سنت‌های سازنده به جای رفتارهای مخرب
- به جای "سبزه‌گره‌زدن"، کاشت نهال یا جمع‌آوری سبزه‌ها برای تغذیه دام‌ها پیشنهاد می‌شود.
- استفاده از کپسول‌های آتش ایمن به جای روشن کردن آتش در مناطق خشک.
نظارت و مشارکت نهادهای مسئول
- شهرداری‌ها و سازمان‌های محیط زیست می‌توانند با استقرار ایستگاه‌های بازیافت در پارک‌ها، مردم را به جمع‌آوری زباله تشویق کنند.
- پلیس راهور باید بر رانندگی‌های پرخطر نظارت بیشتری داشته باشد.
جایگاه بانوان در فرهنگ‌سازی سیزده‌به‌در سالم
بانوان به عنوان ستون اصلی خانواده، نقش کلیدی در نهادینه کردن رفتارهای صحیح دارند:
الگوسازی برای کودکان
- مادران می‌توانند با آموزش فرزندان درباره حفاظت از طبیعت، نسلی مسئولیت‌پذیر پرورش دهند.
- تشویق بچه‌ها به جمع‌آوری زباله و بازیافت.
مدیریت مصرف و پرهیز از اسراف
- برنامه‌ریزی برای پخت غذای سبک و سالم به جای پخت حجم زیادی از غذاهای پرحجم.
- استفاده از ظروف قابل شست‌وشو به جای یکبارمصرف.
نقش تاثیرگذار در شبکه‌های اجتماعی
- بانوان می‌توانند با تولید محتواهای آموزشی، دیگران را به حفظ محیط زیست ترغیب کنند.
- تشکیل گروه‌های محلی برای پاکسازی طبیعت قبل و بعد از سیزده‌به‌در.
سیزده‌به‌در یک فرصت طلایی برای تقویت روابط اجتماعی، احترام به طبیعت و نشاط جمعی مورد پسند آیات قرآن کریم و روایات اهل بیت علیهم السلام است. سفارش به گردش در زمین، کسب معرفت با تعقل و تدبر در آفریده‌های خداوند و گرامی داشتن همه‌ی موجوداتی که روزی با اراده الهی خلق شده‌اند، اهمیت امانتداری را برای انسان یادآور می‌شود که هم با پرهیز از ظلم و اسراف و هم بهبود منابع طبیعی پاسدار نعمت‌های الهی باشد. هم‌چنان که نگاه کردن به آب و سبزه باعث آرامش است.
اما اگر این آیین با رفتارهای نادرست همراه شود، نه‌تنها به محیط زیست آسیب می‌زند، بلکه آیندگان نیز از زیبایی‌های طبیعی محروم می‌شوند. با آموزش، فرهنگ‌سازی و مشارکت جمعی—به ویژه نقش بانوان—می‌توان این روز را به مناسبتی سازنده و پایدار تبدیل کرد.
منابع
1. «اسطوره و آیین در ایران باستان» اثر مهرداد بهار (فصل جشن‌های نوروزی)
- بررسی ریشه‌های اسطوره‌ای سیزده‌به‌در و ارتباط آن با آیین‌های طبیعی در ایران قدیم.
2. گزارش «مدیریت پسماند در تعطیلات نوروزی» (سازمان شهرداری‌های کشور، ۱۴۰۲)
- آمار رسمی درباره حجم زباله‌های تولیدی در سیزده‌به‌در و راهکارهای کاهش آن.
انتهای پیام /*