خبرگزاری زنان ایران

به گزارش خبرگزاری زنان ایران - از بوشهر؛ زنان تاریخ ساز همواره نام آوران و اثرگذاران جامعه اسلامی بوده اند. میلاد امام هادی(ع) فرصتی است مغتنم تا به قلم نرگس پاداش، به ابعاد مختلف زندگی یکی از این زنان بپردازیم و ضمن آشنایی با همسر امام هادی(ع) آموزه‌هایی از زندگی ایشان فراگیریم.
مروری‌ بر زیست‌نامه بانو حُدیث
بنا به نقل مجلسی؛ بانو‌ حُدیث تنها همسر امام هادی‌(ع)، در سال(۲۳۱ه.ق) وارد خانه امام شد. برای آن بانو صفاتی چون؛ اصیل، شریف و سخی ذکر شده است. او در ولایت خویش پادشاه‌زاده بوده و در فضیلتش همین بس که بعد از وفات حضرت امام حسن عسکری(ع) پناهگاه شیعه و تکیه‌گاه و دادرس ایشان بوده است. دوران زندگی بانو هم‌زمان با هشت خـلیفه عـباسی بود که هر یک به شیوه خاص‌ خود‌ بر‌ شیعیان فشار سیاسی و روانی وارد می‌کردند.
نقش بانو در‌ دوران‌ حیات امام هادی(ع)
امامت سی‌وسه سـاله امـام هـادی(ع) با خلافت شش تن از خلفای عباسی مصادف بود. در این میان تنها واثق تـا حـدودی رویـه اعتدال داشت و کمتر از‌ دیگر‌ خلفا، شیعیان را آزار می‌داد‌ و شاید‌ به همین سبب، در مدت خلافت وی آمـوزه‌ها و آثار بیشتری از امام هادی(ع) بر جای ماند. نیز در این دوره، اصحاب امام(ع) در دربار خلافت‌ راه‌ یـافتند و مـیان مـردم آزادانه‌ حضور‌ داشته، به حلّ مسائل و مشکلات مردم می‌پرداختند؛ اما با روی کار آمدن متوکل، وضـعیت شـیعیان تغییر یافت و اوضاع آنان بسیار به وخامت گرایید.
از جمله سیاست‌های متوکل این بود که امام هادی(ع) را به همراه خانواده‌اش‌، از‌ مدینه‌ به سامرا، پایتخت خود، فراخواند تا تحت نظارت مستقیم وی باشند. گرچه متوکل‌ برای جلوگیری از حساسیت مردم و پاسخگویی به افکار عمومی در‌ نـامه‌اش بـا امام(ع) محترمانه برخورد کرده بود‌، اما‌ رفتارهای‌ بعدی او، حاکی از سیاست ضدّ علوی وی بود.مانند تفتیش منزل امام‌(ع) توسط‌ یحیی‌بن‌هرثمه‌ قبل از خروج از مـدینه، که به تصریح ابن‌شهرآشوب با حرمت‌شکنی و اجبارهمراه بود. در سامرا، محل سکونت امام(ع) در احاطۀ چند‌ پادگـان‌ نـظامی قرار داشـت و خانواده امام(ع) همواره تحت نظارت جاسوسان خلافت بودند، به طور قطع، وجود چنین شـرایطی بـرای بـانوان منزل بسیار سخت‌ بود‌ه است.
برای بانو حُدیث در عصر امام هادی(ع) نقش‌های‌ زیر‌ را می‌توان برشمرد:
ـ ایـفای نـقش همسری در شرایط دشوار سیاسی تحت نظارت شدید دستگاه حاکم عباسی
ـ حفظ و نـگاهداری از امـام پسین (امام عسکری«ع») پیش و پس از تولد در‌ شرایط‌ سخت یادشده
ـ حفظ اسرار خاندان امامت
-مدیریت بحران در مسائل درون و برون‌خانواده.
نـقش‌ بـانو حدیث در عصر امام‌ عسکری(ع) و پس از ایشان:
‌ شـهادت امام هادی(ع) و شروع دورۀ امامت عسکری(ع) و جدی‌ترشدن پیشگویی موجود در روایات شیعۀ دوازده امامی که در حافظه تاریخی مردم و دسـتگاه حـاکم از دیرباز وجود داشت، فعالیت‌های خلفای عباسی و کارگزاران آنها‌ برای‌ محو‌ اهل‌بیت و نابودی امـام دوازدهـم (ع) را به اوج رساند علاوه بر این، ایجاد محدودیت برای‌ اصحاب‌ امام و سفرای ایشان و تنگ‌شدن دایره ارتباطات امام و شیعیان، سبب شد تا بانوان نقشی پُررنگ‌تر‌ از قبل را ایفا کنند.
از این رو، بیشترین و بارزترین نقش‌های‌ بانو‌ حُدیث‌ که در گـزارش‌ها تـصریح شده، مربوط به‌ پس‌ از شهادت امام عسکری(ع) و تلاش بی‌دریغ وی برای حـفظ جـان امـام شیعیان‌، رفع‌ تحیر از جامعه شیعی و برنامه‌ریزی‌ برای‌ حفظ باورهای‌ شیعی‌ است. پس‌ از شهادت امام عسکری(ع) و نگرانی دستگاه خلافت از وجود فـرزندی بـرای آن حـضرت و در نتیجه، توقیف نرجس خاتون، دو دسـتگی و اختلاف شدیدی بین اعضای خانواده امام هادی(ع) ایجاد شد. از یک سو، حُدَیث ‌‌مادر‌ امام عـسکری(ع) و حـکیمه خاتون عـمه آن حضرت که از وجود امام زمان و امامت وی خبر‌ داشتند‌، در پی حفظ میراث امام بودند و از طرف دیگر، جـعفر کذاب و بـه نقل از برخی منابع، تنها خواهر امام عسکری(ع) ادعای میراث داشتند.
بانو حُدیث، پناه‌ شیعیان‌ پس از امام عسکری(ع) بر اساس حدیثی از شیخ صدوق‌، احمد‌بن‌ ابراهیم می‌گوید: در مدینه بر‌ حـکیمه‌ خاتون، دخـتر امام جواد(ع) و خواهر امام هادی(ع) وارد شـدم و از وضعیت «امام(ع)» پرسیدم گفت: مستور است. ‌گفتم: پس، شـیعه بـه چه کسي مراجعه‌ کند؟ گفت‌: به جدّه او، مادر ابومحمد(ع).
گفتم: آیا به کسي اقـتدا کنـم که به زني وصیّت کرده‌ است؟ گفت‌: بـه حسین‌ بن‌ علی‌ بن‌ ابي‌طالب اقتدا کرده است؛ زیرا حـسین(ع) در ظـاهر به خواهرش زینب‌ وصیت‌ کرد و دستورات علی‌بن‌حسین(ع) به جهت حفظ جانش‌، به‌ زینب‌ نسبت داده مي‏‌شد..
‌ـ بانو‌ هنگام شهادت امام عسکری(ع) در شهر سامرّا حضور نداشته است؛ خروج از محل‌ زنـدگی‌، وجـود یک برنامه خاصّ دینی یا اجتماعی را می‌طلبد. می‌توان احتمال داد که ایشان پیش از وصایت امام عسکری(ع) نیز برنامه‌هایی در امور مالی شیعیان داشـته و سفرها به این دلیل بوده است.
ـ با وجود فاصله جغرافیایی که مدینه با این‌ شهر‌ داشته و با وجود خفقان‌ موجود‌ که کارگزاران عباسی، پس از سپری شدن سال‌ها، همچنان بانو حُدیث در مـدینه با محبان اهل‌بیت(ع) و شیعیان ارتـباط قوی داشته است.
ـ گرچه اکنون روایتی از آن بانو در دست نیست، اما به نقل از شیخ برقی، شیخ طوسی‌ و شیخ طبرسی، وی از زنان راوی حدیث بوده است.
زنـدگی امام زمان(ع) نزد بانو
شـیخ صـدوق روایتی نـقل می‌کند‌ مبنی بر این که، امام زمان(ع) برای مدتی نزد بـانو‌ حدیث مـی‌زیسته‌ و برخی از شیعیان خاص برای زیارت وی، نزد او می‌آمدند. طبعاً برای حـفظ‌ جان‌ امام(ع) و مسائل امنیتی، جزئیات بیشتری از این ماجرا گزارش نشده است.
وصایت بانو
در آن دوره، بیشتر مناطق شیعه‌نشین در قلمرو خلافت عباسی‌ قـرار‌ داشـتند؛ و به سبب نگاه ضدّ شیعی دستگاه حاکم، شیعیان در تنگنا بودند. ازاین‌رو، بحث موقوفات و صدقات شیعیان در آن زمان ، از مهم‌ترین مسائل آنان مـحسوب می‌شد؛ و فردی مطمئن و قابل اعتماد و در عین حال، فعّال و تأثیر‌گذار‌ به‌ عنوان‌ حافظ این اموال باید انتخاب‌ می‌شد‌. به‌ویژه که صاحب اصلی این امور از دیدگاه مردم غایب ‌بود. نکته‌ مهم و جالب این است که بـا وجـود حکیمه خاتون که علوی بود، حُدیث به عنوان وصیّ حضرت در امور اقتصادی و دینی مردم انتخاب ‌شد.
انتهای پیام/*