خبرگزاری زنان ایران

به گزارش خبرگزاری زنان ایران - حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی یعقوبی گیلانی درمورد این سوال و شبهه برخی از افراد که آیا واقعاً اسلام دین آسانی است؟ بیان کرد: می‌خواهیم به این شبهه و معنای این جمله بپردازیم که می‌گویند و در روایات ما هست که اسلام دین آسان‌گیری است و سخت گیری نمی‌کند به چه معناست؟
سهل‌گیری به چه معناست؟
آیا سهل‌گیری به این معناست که چون بیماری‌هایی مثل کرونا و... وجود دارند تا پایان یافتن چنین مشکلات و بیماری‌هایی می‌توان روزه نگرفت؟ و میان حلال و حرام در این ایام فرقی نیست و فقط باید خودمان را نجات دهیم یا این‌که ما معنای سهل‌گیری و تساهل در اسلام را خوب متوجه نشده‌ایم.
جواب به این سوال از زبان شهید مطهری
شهید مطهری می‌فرمایند:
پیامبر اکرم صل الله علیه وآله والسلم مي‌‏فرمودنذ: « بُعِثْتُ عَلَي الشَّریعَةِ السَّمْحَةِ السَّهْلَةِ »«خدا مرا بر شریعت و دیني مبعوث کرده است که با سماحت (باگذشت) و آسان است.» دین اسلام سماحت دارد. به یک انسان مي‏‌گویند «سماحة» یعني انسان باگذشت، ولي «دین باگذشت است» یعني چه؟ مگر دین هم مي‏‌تواند باگذشت باشد؟
این کارشناس مذهبی گفت: دین هم، باگذشت است ولي اصولي دارد.
یعني یک دینِ یک دنده لجوج بي‌‏گذشت نیست، در جایش گذشت دارد. یا مي‏‌گوید روزه واجب است. واقعاً اگر انسان بدون عذر، روزه‌‌ه‏اي خود را بخورد گناه مرتکب شده است. ولي مي‌‏بینیم همین دین در جاي خودش گذشت زیادي نشان مي‏‌دهد:
«یُریدُ اللَّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَ لا یُریدُ بِکُمُ الْعُسْرَ». در مورد روزه است؛ مسافر هستي، در مسافرت روزه گرفتن براي تو سخت است، روزه نگیر، بعد قضایش را بگیر.
«یُریدُ اللَّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ». مریض هستي: «وَ مَنْ کانَ مَریضاً اوْ عَلي‏ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ ایّامٍ اخَرَ یُریدُ اللَّهُ بِکُمُ الْیُسْرَ وَ لا یُریدُ بِکُمُ الْعُسْرَ»
یعني دیني است باسماحت و باگذشت. حتي وقتي خوف ضرر داري (لازم نیست صددرصد یقین داشته باشي) و ممکن است این خوف از گفته یک طبیب فاسق یا کافر در دل تو پیدا بشود، ولي به هر حال این خوف و نگراني در قلب تو پیدا شده است.
حجت‌الاسلام والمسلمین یعقوبی گیلانی تصریح کرد: اگر تو خودت در قلب خودت احساس مي‏‌کني که خوف داري که نکند این روزه بیماري تو را تشدید کند، همین کافي است و لازم نیست از کَس دیگر بپرسي. حتي براي یک پیرمرد یا پیرزن یا یک زن مُقرِب (یعني زن حامله‌‏اي که نزدیک وضع حمل اوست) لزومي نیست که خوف ضرر باشد. یک پیرمرد یا پیرزن ممکن است خوف ضرر هم نداشته باشد ولي [چون‏]به حد پیري و فرتوتي رسیده است [روزه بر او واجب نیست‏]. این، سماحت و گذشت است.
روزه عبدالکریم حائری با حالت پیری
این کارشناس مذهبی ادامه داد: مرحوم آیت اللّه حاج شیخ عبد الکریم حائري اعلي اللَّه مقامه در آخر عمر که پیرمرد بود و روزه برایش سخت بود، روزه مي‏‌گرفت. به ایشان گفته بودند: چرا شما روزه مي‏‌گیرید؟ شما خودتان در رساله نوشته‏‌اید و فتواي خودتان است که بر شیخ و شیخه روزه واجب نیست. آیا فتوایتان عوض شده است یا هنوز خودتان را شیخ (یعني پیر) حساب نمي‏‌کنید؟ گفت: نه، فتوایم تغییر نکرده است. خودم هم مي‏‌دانم پیرم. پس چرا افطار نمي‏‌کنید؟ گفت: آن رگ عوامي‏‌ام نمي‌‏گذارد.
(اسلام) دیني است عملي، دین غیر عملي نیست. اتفاقاً از نظر آن‌هایي که از بیرون دارند نگاه مي‌‏کنند، یکي از چیزهایي که به موجب آن اسلام همه را جذب مي‏‌کند همین سهولت و سماحت این دین است.
لغو روزه در صدر اسلام به خاطر عسر
حجت‌الاسلام والمسلمین یعقوبی گیلانی ادامه داد: در صدر اسلام که تازه تکلیف روزه آمده بود، در ماه رمضان جنگ بدر پیش آمد. پیغمبر اکرم صل الله علیه وآله والسلم فرمودند: چون در حال سفر هستید نباید روزه بگیرید. مردم مي‏‌گفتند: چطور مي‏‌شود ما در ماه رمضان روزه نگیریم؟! واقعاً ناراحت بودند که روزه خودشان را افطار کنند.
شهید مطهری اشاره به مسلمانان صدر اسلام دارند که وقتی به خاطر سفر و عسر جنگ روزه را به امر الهی لغو نمودند چگونه مسلمانان ناراحت شدند که صد البته این نشان از ایمان مسلمانان صدر اسلام بود ولی شهید مطهری از عده‌ای هم به خاطر حقیر و کوچک شمردن روزه در زمان حال شکایت می‌کنند که بسیار شنیدنی است.
استخفاف روزه در زمان حال
او گفت: شهید مطهری در این زمینه می‌فرمایند: روزه را نباید استخفاف کرد و سبک شمرد. بعضي روزه را به شکلي مي‏‌گیرند (حالا این شوخي است) که- العیاذباللَّه- اگر من به جاي خدا بودم اصلًا روزه این‌ها را قبول نمي‏‌کردم. من افرادي را سراغ دارم که این‌ها در ماه رمضان شب تا صبح را نمي‏‌خوابند، اما نه براي این‌که عبادت کنند، بلکه براي این‌که مدت خوابشان پُر نشود؛ تا صبح مدام چاي مي‌‏خورند و سیگار مي‌‏کِشند، اول طلوع صبح که شد نمازشان را مي‌‏خوانند و مي‏‌خوابند، چنان بیدار مي‏‌شوند که نماز ظهر و عصر را با عجله بخوانند و بعد بنشینند سر سفره افطار. آخر این چه روزه‌‏اي شد؟! آدم شب تا صبح را نخوابد براي این‌که در حال روزه حتماً خواب باشد و رنج روزه را احساس نکند. آیا این استخفاف به روزه نیست؟! به عقیده من مثل فحش دادن به روزه است. یعني‏‌ اي روزه! من این‌قدر از تو تنفر دارم که مي‏‌خواهم رویت را نبینم!.
ما حج مي‏‌کنیم ولي به آن استخفاف مي‏‌کنیم، روزه مي‏‌گیریم و به آن استخفاف مي‏‌کنیم، نماز مي‏‌خوانیم و به آن استخفاف مي‏‌کنیم، اذان مي‏‌گوییم و به آن استخفاف مي‌‏کنیم. این‌ها همه استخفاف است.
حال که بحث استخفاف روزه و بی احترامی به روزه شد این نکته را هم خدمت شما عزیزان از زبان شهید مطهری درباره روزه داری پیامبر صل الله علیه وآله والسلم توضیح دهم.
روزه پیامبر اسلام
حجت‌الاسلام والمسلمین یعقوبی گیلانی گفت: آن روزه‌ای که ما می‌گیریم و به قول شهید مطهری به نوعی به روزه فحش می‌دهیم کجا و روزه‌ای که پیامبر اکرم صل الله علیه وآله والسلم می‌گرفتند کجا؟
پیغمبر صل الله علیه وآله والسلم زندگي بسیار مخفّفي داشتند. اگر زندگي‌‏شان مخفّف نبود، نمي‌‏توانستند اجتماع خودشان را رهبري کنند. روزه مي‏‌گرفتند، آیا وقت افطار مثل ما بودند که باید سماور یک طرف بجوشد و ... اگر نباشد درست نیست؟
اصلًا روزي که روزه داشتند با روزي که روزه نداشتند فرقی نمی کرد. تازه بعد از نماز عشاء و احیاناً یک ساعت و نیم از شب گذشته به منزل مي‏‌آمدند.
این کارشناس مذهبی تصریح کرد: انس بن مالک خدمتگزار حضرت صل الله علیه وآله والسلم مي‏‌گوید: غذاي ایشان غالباً یک کاسه شیر و یا یک قرص نان بود. وقتي که مي‌‏آمدند یک چنین غذاي ساده‏‌اي مي‏‌خوردند و بعد به کار خودشان مي‏‌پرداختند. کم مي‏‌خوردند و چون کم مي‏‌خوردند، دو ساعت که مي‏‌خوابیدند استراحتشان کامل شده بود، بعد بیدار مي‌‏شدند و باز خدا را عبادت مي‏‌کردند.
او ادامه داد: به نصّ قرآن مجید گاهي دو ثلث از شب را نمي‌‏خوابیدند. قرآن که نازل شد، در جایي نازل شد که مردم همه شاهد بودند و اگر چنین چیزي نبود دشمن اعتراض مي‏‌کرد و دوست هم که نمي‏‌توانست باور کند، مي‏‌گفت ما که مي‏‌بینیم پیغمبر صل الله علیه وآله والسلم بیدار نیستند، چرا در قرآن چنین آمده است؟! به نصّ قرآن پیغمبر اسلام صل الله علیه وآله والسلم، حداقل ثلث شب و گاهي نصف و گاهي دو ثلث شب را بیدار بودند و عبادت مي‏‌کردند، همین مردي که از اول صبح تا آخر شب یک آن استراحت و آسایش نداشتند. « کانَ رَسولُ اللَّهِ خَفیفَ الْمَؤونَةِ»« چون خفیف المؤونه بود سبک بار بود.»
یک شعر فارسي در این زمینه از شاعري به نام اثیرالدین اخسیکتي دیدم، چقدر عالي است! مي‏‌گوید:
در شطّ حادثات برون آي از لباس
کاوّل برهنگي است که شرط شناور است. ‏
روزه خواری، فحش به قرآن و پیامبر
حجت‌الاسلام والمسلمین یعقوبی گیلانی مطرح کرد: در جایی دیگر شهید درباره کسانی که علنی روزه‌خواری می‌کنند، می‌فرماید: روزه‌خواري علني، هتک حرمت اسلام است. این عمل یعني فحش دادن به قرآن، یعني فحش دادن به پیغمبر اسلام صل الله علیه وآله والسلم. اگر مي‌‏خواهي روزه بخوري برو در خانه‌‏ات بخور. اگر روزه را در خانه‌‏ات بخوري یک گناه کبیره کرده‌‏اي ولي وقتي روزه را علني در خیابان‌ها مي‏‌خوري، علاوه بر این‌که روزه خواري، فحش هم به اسلام داده‌‏اي.
یک توصیه به روزه داران
این کارشناس مذهبی ادامه داد: از زبان شهید مطهری رحمت الله علیه خدمت همه روزه داران عزیز، یک توصیه می‌کنم که ان شاءالله این توصیه و نصیحت را جدی بگیرند تا ماه رمضانی متفاوت از سال‌های گذشته داشته باشند. ماه رمضانی که فقط نخوردن و نیاشامیدن نباشد بلکه ماه رمضانی باشد که مکارم اخلاق در وجودمان متبلور شود.
انس بن مالک و افطار رسول خدا
شهید مطهری می‌فرماید: انس بن مالک سال‌ها در خانه رسول خدا صل الله علیه وآله والسلم خدمتکار بود و تا آخرین روز حیات رسول خدا این افتخار را داشت. او بیش از هرکس دیگر به اخلاق و عادات شخصي رسول اکرم صل الله علیه وآله والسلم آشنا بود. آگاه بود که رسول اکرم صل الله علیه وآله والسلم در خوراک و پوشاک چقدر ساده و بي تکلف زندگي مي‏‌کردند. در روزهایي که روزه مي‏‌گرفتند همه افطاري و سحري ایشان عبارت بود از مقداري شیر یا شربت و گاهي براي افطار و سحر، جداگانه، این غذاي ساده تهیه مي‌‏شد و گاهي به یک نوبت غذا اکتفا مي‌‏کردند و با همان روزه مي‌‏گرفتند.
یک شب، طبق معمول، انس بن مالک مقداري شیر یا چیز دیگر براي افطاري رسول اکرم صل الله علیه وآله والسلم آماده کردند. اما رسول اکرم صل الله علیه وآله والسلم آن روز وقت افطار نیامدند، پاسي از شب گذشت و مراجعت نکردند. انس مطمئن شد که رسول اکرم صل الله علیه وآله والسلم خواهش بعضي از اصحاب را اجابت کرده و افطاري را در خانه آنان خورده است. از این رو آن‌چه تهیه کرده بود را خودش خورد.
طولي نکشید رسول اکرم صل الله علیه وآله والسلم به خانه برگشتند. انس از یک نفر که همراه حضرت صل الله علیه وآله والسلم بود، پرسید: «ایشان امشب کجا افطار کردند؟» گفت: «هنوز افطار نکرده‏‌اند. بعضي گرفتاری‌ها پیش آمد و آمدنشان دیر شد.»
انس از کار خود یک دنیا پشیمان و شرمسار شد، زیرا شب گذشته بود و تهیه چیزي ممکن نبود. منتظر بود رسول اکرم صل الله علیه وآله والسلم از او غذا بخواهند و او از کرده خود معذرت خواهي کند. اما از آن سو رسول اکرم صل الله علیه وآله والسلم از قرائن و احوال فهمیدند چه شده است، نامي از غذا نبردند و گرسنه به بستر رفتند. انس گفت: «رسول خدا تا زنده بودند موضوع آن شب را بازگو نکردند و به روي من نیاوردند.»
حال، این کرامت رسول خدا صل الله علیه وآله والسلم را با بعضی‌ها مقایسه کنید که به خاطر نخوردن یک افطار و سحر چه‌ها که نمی‌کنند.
یک توصیه برای احترام به ماه مبارک
حجت‌الاسلام والمسلمین یعقوبی گیلانی افزود: اما آخرین کلام بنده هم راجع به کسانی است که به هر دلیلی نمی‌توانند و یا امسال نمی‌خواهند روزه بگیرند.
مرحوم آیت الله اشتهاردی در درس اخلاقشان می‌فرمودند:
زمان قدیم که ماه رمضان تابستان بود، اتوبوس صبح زود می‌آمد جلوی حرم می‌ایستاد و داد می‌زد باقر آباد. باقر آباد روستایی نزدیک قم بود که حد مسافت شرعی محسوب می‌شد. کشاورزان صبح می‌رفتند باقر آباد و مسافر محسوب می‌شدند. روزه‌شان را در باقر آباد افطار می‌کردند و برمی‌گشتند سر زمین‌هایشان. این‌جوری هم به کارشان می‌رسیدند هم روزه شان را به‌واسطه مسافرت، بعداً به‌جا می‌آوردند؛ و بی احترامی به ماه خدا نمی‌شد.
باشگاه خبرنگاران جوان
انتهای پیام/ن