خبرگزاری زنان ایران

به گزارش خبرگزاری زنان ایران - سیستان و بلوچستان -شمسیه نوری صادق کارشناس ارشد مطالعات زنان و خانواده در گقتگو با خبرنگار زنان ایران در رابطه، چگونگی سبک زندگی امام حسن مجتبی علیه السلام الگویی برای رسیدن به قرب الهی گفت :سبک زندگی از نظر مفهومی، ارتباطی نزدیک و مستقیم با مجموعه ای از مفاهیم مانند فرهنگ، رفتار و معنا (نگرش، ارزش و هنجار)، اخلاق، ایدئولوژی، شخصیت، هویت، خلاقیت، طبقه اجتماعی، سلیقه و نیاز دارد که درک درست مفهوم سبک زندگی و نظریه های مربوط به آن، نیازمند شناخت این روابط است. آموزه های دینی مخصوصاً سبک و سیره زندگی اولیای الهی، در شکل گیری یک سبک زندگی اثرگذار است و اگر دین عامل سعادت بشر در همه شئون فردی، اجتماعی و تاریخی باشد، لازمه آن، حاکمیت آموزه های دینی بر شکل گیری تمامی باورها، برای جهت دهی و الگوبخشی به رفتارها و کنش های انسانی است.
وی افزود : توجه به پیامبر گرامی اسلام به عنوان اسوه حسنه و پیروی از سیره و سنت اهل بیت (علیهم السلام) از جمله امام مجتبی (ع) در قرآن معرفی شده اند از برترین و والاترین گروه های مرجع در جامعه اسلامی به شمار می روند که در پرتو واکاوی ابعاد مختلف زندگی ایشان و واشکافی رفتارها و کردارهای ایشان در قالب روایات و حکایات فراوان، می توان به شکل دهی سه دسته فوق پرداخت و مصادیق عینی و ملموس تری از شیوه ها و الگوهای زندگی مبتنی بر آموزه های دینی را تبیین و معرفی نمود
نوری صادق گفت : سبک و سیره زندگی امام مجتبی (ع) میراث گران قدری درباره معرفی و الگوی سبک زندگی مبتنی بر آموزه ها و رفتارهای عملی آن امام همام برای انسان ها می باشد که در قالب سه گروه اصلی بینش، گرایش و کنش دسته بندی می شود .
وی در ادامه گفت : آموزه ها و رفتارهای عملی امام حسن مجتبی علیه السلام به عنوان الگو و سبک زندگی شامل موارد ذیل می باشد :
۱_ نگرش: منظور از نگرش، مجموعه ای نظام مند از باورهای دینی با اصول اعتقادی است که هویت انسان بر اساس آن تعریف و ترسیم می شود و این نوع نگرش در کیفیت زندگی فردی و نیز سلامت زندگی اجتماعی انسانها بی تأثیر نخواهد بود. و مهم ترین این موارد عبارت اند از:
* (نگرش نسبت به خدا و یا همان اعتقاد به توحید):
بی شک نوع نگرش انسان نسبت به خداوند (اعتقاد به توحید) و نقش او در زندگی آدمی، یکی از مهم ترین عوامل برای بهبود سبک زندگی آدمی و اصلاح کیفیت آن است. هیچ نمی توان حال مؤمنان را در برخورد با تلخ کامی های زندگی،باحال افراد مادی و بی دین مقایسه کرد. کسی که از سرمایه ایمان بهره ای ندارد، در برابر عوامل نامساعد طبیعت به سختی آسیب پذیر بوده، خود را اسیر طبیعت و محکوم قوای قهار آن می داند. همچنین امام حسن (ع) در تفسیر واژه ( الله) خداوند را چنین توصیف فرموده اند:او کسی است که در وقت نیازمندی و سختی، موقعی که انسان امیدش از همه قدرت های غیرخدا ناامید می شود و از تمام اسباب از آنچه غیرخداست، دستش بریده می شود به او پناه می برد و هرگاه از او یاری بخواهیم یاری رسان است و در وقت دعا پاسخ گوست.
* ( نگرش به زندگی در پرتو اعتقاد به معاد):
گاه انسان، زندگی دنیوی را مطلوب و آرمان خویش قرار می دهد و به واسطه آرزوها و امیدهای دور و دراز، چنان غرق در عالمی از تخیلات می شود که از زندگی و هدف نهایی خویش بکلی بیگانه شده، بدین ترتیب موجبات اختلال در زندگی خویش را فراهم می نماید، درحالی که اگر با یاد مرگ، آرزوهای خویش را تعدیل کند و زندگی دنیوی را معبری برای حیات جاودان خویش در نظر گیرد، زندگی برای او رنگ دیگری می یابد.امام حسن (ع) نیز در این زمینه می فرمایند:ای پسر آدم اگر به آن چه خدا بهره تو قرار داده خشنود باشی، ثروتمند هستی، در مقابل شما گروهی بودند که بسیار اندوختند و ساختمان های محکم ساختند و آرزوهای دراز داشتند. همه هلاک شدند و کارشان فریب بود و خانه های آن ها قبرستان شد.

* (نگرش به خود):
احساس بی ارزشی یکی از هیجان های منفی است که گاه در زندگی آدمی ایجاد می شود. نرسیدن به اهداف یا کمبود انگیزه برای ادامه زندگی، می تواند در این احساس نقش داشته باشد. وقتی فرد به این باور می رسد که حتی برای انجام دادن مهم ترین تکالیف زندگی اش، نمی تواند خود را برانگیزد، دچار احساس بی ارزشی شده، زندگی را پوچ، هدف را گم، و آینده را تهی از نشاط و طراوت بلکه سرتاسر خسته کننده می پندارد.
افکار خودکشی و اقدام بدان، اساساً از این احساس ناشی است. امام به چنین افرادی هشدار می دهند که هیچ گاه اصلیت و خود خویش را فراموش نکنند و همواره هدف خلقت خویش را در نظر داشته باشند: به یقین بدانید که خداوند شما را بیهود نیافریده و به حال خود رهایتان نساخته، سرآمد عمرتان را ثبت کرده، قوت و روزی شما را در میانتان پخش نموده است.
۲_ گرایش : (توجه به رفتارهای فردی و خودسازی)
منظور از گرایش، ارزش ها و اخلاقیاتی است که به سلیقه و توانایی افراد در زندگی فردی شان جهت می دهد و ضمن شکل دهی به اخلاقیات و رفتارهای آنان، بر سبک زندگی آن ها نیز تأثیر می گذارد.و رفتارهای فردی هر شخص را، چه در حوزه عبادات و چه در حوزه غیر عبادات-می توان به عنوان گرایش های او معرفی نمود که شامل موارد ذیل می باشد :
* عبادت : به یاد خداوند بودن و او را عبادت کردن، راه و رسم خوشایندی در جهت سلامت نفس و بهبود سبک زندگی آدمی است، زیرا عبادت، پیوند استواری است که آدمی را با خالقش مربوط می سازد و او را به سوی خیر و فضیلت در دنیا و آخرت سوق می دهد که این عبادت شامل مواردی چون :( تفکر ، انس با قرآن ، دعا کردن ) می باشد.
* مدیریت زمان: مدیریت زمان و غنیمت شمردن فرصت ها، یکی از شاخصه های اصلی زندگی ایده آل است. تفحص در زندگی افراد موفق، نشان می دهد که استفاده بهینه از فرصت ها، یکی از راهکارهای اولیه بهتر زندگی کردن است که موجبات افزایش میزان رضایت از زندگی و ارتقای کیفیت آن را نیز فراهم می کند. امام حسن (ع) در طول دوران عمر مبارک خویش، به این مهم توجه داشته و فرموده اند: فرصت زود می گذرد، و دیر باز می گردد.
* کنترل خشم: کنترل خشم، مهارت بسیار سختی است که به آموزش نیاز دارد. برای داشتن سبک زندگی دینی، باید قدرت کظم غیظ را در جامعه و محیط تربیتی تمرین و تقویت نمود. البته مدیریت بر خشم به معنای بروز ندادن آن نیست؛ بلکه به معنای ابراز هدفمند خشم، متناسب با اهمیت موضوع و بدون آسیب به خود و یا دیگری است. شاید به همین دلیل، از نظر امام مجتبی (ع) توانایی انسان در کنترل خشم، از نشانه های تدبیر و قدرت عقل اوست. ایشان می فرمایند:اندیشه و تدبیر شناخته نمی شود مگر در وقت خشمگینی.
* صبر: تلاش فرد برای بروز علاقه و استعدادش، در سایه سار بردباری بالا می رود. در آموزه های قرآن کریم و روایت های پیشوایان دینی، از جمله امام حسن (ع)، از فضایل صبر و ثمره های آن بسیار سخن به میان آمده است و ایشان در حدیثی صبر کردن بر هر بلا و مصیبت را از موارد خیری دانسته اند که خالی از هر شری است.
*خودآرایی: با نگاهی به سیره عملی امام مجتبی (ع) در برخورد با دیگران، می توان دریافت که ایشان در عین ساده زیستن و پرهیز از اسراف و تجمل گرایی، همواره به زیبایی و آراستگی ظاهر اهمیت می دادند و با رفتار خویش، همواره دیگران را به این مهم راهنمایی می کردندبنابراین شایسته است انسان مؤمن و متعهد، در هر وضعیت مالی که قرار دارد، در عین حفظ ساده زیستی، به ظاهر و سر و وضع خود برسد و بکوشد تا بین سیرت و صورت زیبا جمع کند و آراستگی معنوی و باطنی را با آراستگی ظاهری و پاکیزگی درهم آمیزد و در اجتماع با ظاهر آراسته حاضر شود تا ذهنیتی خوشایند در بین افراد جامعه نسبت به مؤمنان ایجاد گردد و خود، الگویی برای دیگر افراد در این زمینه باشد.
* رعایت آداب غذا خوردن : آداب غذا خوردن بر زندگی انسان و سلامت او تأثیر بسیار زیادی دارد.
برقی در حدیث مرفوعی از حسن بن علی (ع) نقل می کند:دوازده ویژگی است که شایسته است هرکس آن ها برای صرف غذا بیاموزد، چهارتای آن ها واجب، چهار مورد سنت و چهار مورد ادب است: آن چهار مورد واجب عبارت است از: معرفت، نام خدا را بردن، شکر خدا و راضی بودن به رضای او. آن چهار مورد سنت عبارت است از: نشستن روی پای چپ و با سه انگشت خوردن، خوردن آنچه دم دست است و مکیدن انگشتان. اما آن چهار مورد ادب عبارت است: شستن دست ها، کوچک برداشتن لقمه، به طورکامل جویدن، و کم تر نگاه کردن به دیگران در هنگام غذا خوردن است.
۳_ کنش (رفتارهای اجتماعی):
کنش مشتمل بر شیوه رفتارهای عینی برگرفته از آموزه های اسلامی در سطح اجتماع و در ارتباط با سایر انسان هاست.همین اسلام، جامعه را یک خانواده بزرگ می داند که در آن تمامی افراد در برابر یکدیگر دارای وظایفی هستند. از این رو امام حسن (ع) نیز یکی از مهم ترین تکالیف خویش را ضرورت توجه و اهتمام به امور مسلمانان قرار داده و در قالب رفتار و گفتار خویش، بارها به این موضوع پرداخته اندکه انجام این تکالیف تأثیر بسیار زیادی نیز در سبک زندگی آدمی و بهبود کیفیت آن دارد و این موارد شامل موادی چون :
۱_ رسیدگی به امور مردم: اهتمام به امور مسلمانان و سفارش به تأمین نیازهای ایشان، همواره موردتوجه اسلام و سیره ائمه (علیهم السلام) مخصوصاً امام حسن (ع) بوده است. روزی فردی از امام مجتبی (ع) پرسید: «چه کسی از همه مردم خوش گذران تر است؟» فرمود: «کسی که دیگران را در زندگی خود شریک سازد. و این رسیدگی به امورات مردم شامل(انفاق کردن، حسن معاشرت، بخشش، وفای به عهد و عیادت از مریض ) می باشد.
۲_ آیین دوست یابی: با توجه به اجتماعی بودن انسان و این که برای تداوم حیات خویش، به برقراری ارتباطات با جامعه نیاز دارد، بنابراین نیازمند دوستی با دیگران است.این زمینه امام حسن (ع) اهمیت این امر را به یکی از فرزندانشان، گوش زد نموده و آیین دوست یابی را چنین فرموده اند:پسر من! با هیچ کس دوستی و برادری مکن تا آمدوشد و راه و روش و منشأ و اصل او را دریابی، پس چون به تجربه یافتی و آن معاشرت را پسندیدی، با او بر اساس گذشت از لغزش و برادری در مشکلات، دوستی کن.
۳_ شرکت در مجالس مذهبی: شرکت در مجالس مذهبی، حضور در جلسات دینی و هم نشینی با مسلمانان، در اصلاح سبک زندگی و ارتقای کیفیت معنوی آن تأثیر بسزایی دارد.
۴- مشورت در امور: مسأله مشورت و مشاوره در اسلام و در منطق عملی پیشوایان حق، از اهمیت بسیاری برخوردار است. در سیره پیامبر اکرم (ص) و ائمه (علیهم السلام) نوشته اند که با اصحاب خود بسیار مشورت می کردند.
۵- راست گویی در زندگی: راست گویی از اعمال نیکوی انسانی و نزد دین و خرد از جایگاه ویژه ای برخوردار است. فطرت پاک انسان ایجاب می کند که آدم سالم و متعادل، دل و زبانش هماهنگ، و ظاهر و باطنش یکی باشد و آنچه را باور دارد بر زبان جاری کند.امام حسن (ع) با تعابیر گوناگونی بر راست گویی مسلمانان تأکید کرده و آن را موجب اطمینان نسبت به دیگران و آرامش دل شمرده اند.
وی در پایان گفت : ترویج و تبلیغ سبک زندگی پیشوایان دینی می تواند رفتارها و سلایق انسان را به سوی گزینش سبک زندگی اسلامی کشاند و تا جایی سوق دهد که حتی استراحت و تفریح را نیز به زمینه ای مناسب برای تلاش و تقرب به سوی خداوند تبدیل کند. امید که تمامی مسلمانان راه و روش زندگی پیشوایان را الگوی خود در زندگی قرار داده و به سوی قرب الهی حرکت کنند.
انتهای پیام/*