خبرگزاری زنان ایران

به گزارش خبرگزاری زنان ایران - زن رکن تاثیرگذار و تاریخ ساز در جامعه است.از این رو برای حفظ جامعه،باید کرامتش حفظ شود و متناسب به هویت زنانه اش به ایفای نقش در جامعه بپردازد.
ازدواج و پایبندی به کانون خانواده نشانه شخصیت انسانی و اساس تکامل زن و مرد است و مقوله ای است که خداوند ،انسان را به آن کرامت بخشیده است.امام رضا ع این مسئله را این گونه بیان می نمایند که تشکیل خانواده امری عقلی است.
"لو لم یکن فی المناکحة والمصاهرة آیة محکمۀ ولا سنة متّبعة ولا أثر مستفیض لکان فیما جعل الله فیه من برّ القریب وتقریب البعید وتألیف القلوب... ما یرغب فی دونه العاقل اللّبیب و یسارع الیه الموفق المصیب..." حتی اگر درباره ازدواج آیه ای محکم از قرآن و تأکیدی در سنت و روایتی مستفیض و مشهور نبود از آن روی که خداوند در ازدواج نیکی با نزدیکان، نزدیک شدن افراد دور دست و نرمش قلوب را قرار داده... هیچ عاقل خردمندی از آن روی برنمی تافت و افراد موفق و پیروز به ازدواج پیشی می گرفتند. 1(کلینی 1367 ج 5 ص374)
ازدواج زمینه ساز آرامش روحی و روانی است و بسترساز رشد ایمان، عقاید و تکامل انسانی است. در نتیجه ازدواج نکردن نمی تواند زمینه رشد و بالندگی روحی را فراهم کند و مسیری رو به فضل و کمال بگشاید؛ بلکه روی برتافتن از تشکیل خانواده، انسان را از کرامتش دور می سازد و از دایره صالحان بیرون می کند. امام رضا ع با اشاره به داستانی از امام باقر ع بر این نکته تأکید می فرمایند که شخصیتی مانند حضرت فاطمه س تشکیل خانواده دادند و ازدواج کردند. به این معنا که کسی در فضل و کمال همتای حضرت قرار نمی گیرد، اگر انتخاب مجردی فضلی بود به قطع صدیقه طاهره ازدواج نمی کردند.
"امرأة سألت أبا جعفر ع فقالت: أصلحک الله انی متبتلة. فقال لها: و ما التبتل عندک؟ قالت: لا ارید التزویج أبدا. قال: لم؟ قالت: ألتمس فی ذلک الفضل، فقال: انصرفی فلو کان فی ذلک فضل لکانت فاطمة احق به منک، انه لیس احد یسبقها الی الفضل" امام رضا ع فرمودند: زنی از امام باقر ع پرسید و گفت: خداوند امر شما را اصلاح نماید، من زنی پرهیزکارم. امام ع گفتند: به نظر تو پرهیزگاری چیست؟ گفت: هرگز قصد ازدواج ندارم. حضرت پرسیدند: برای چه؟ زن گفت: خواهان فضل خداوند هستم. امام ع فرمودند: منصرف شو، اگر در این کار فضلی بود، حضرت فاطمه س نسبت به آن از تو سزاوارتر بود.هیچکس از ایشان در فضل، سبقت نمی گیرد. 2(شیخ طوسی 1414 ص370)
امام رضا ع به منظور حفظ کرامت دوشیزگان بر به هنگام ازدواج نمودن تأکید می کنند و این نکته را با نقل روایتی که در آن با تشبیهی ظریف دختران را به میوه درختان تشبیه کرده اند، بیان می دارند چراکه اگر در ازدواج آنان تأخیری رخ دهد چه بسا آسیب ها و فتنه هایی دامنگیر آنها شود که هرگز جای جبران ندارد.
امام رضا ع فرمود: جبرئیل نزد پیامبر اکرم ص آمد و گفت: ای محمّد، پروردگارت تو را سلام می رساند و می فرماید: دوشیزگان همچون میوه روی درخت هستند. میوه چون برسد برای آن چاره ای جز چیدن نباشد وگرنه آفتاب آن را فاسد و باد آن را خراب می کند. دوشیزگان نیز هرگاه به مرحله رشد زنان برسند، آنان را دارویی جز شوهر کردن نباشد وگرنه از گمراهی و فساد ایمن نخواهند بود. پس، رسول خدا ص بالای منبر رفت و مردم را جمع کرد و فرمان خداوند را به آگاهی آنان رساند. 3(شیخ صدوق 1404 ج2 ص260)
اوّلین رکن ازدواج، انتخاب همسر است که ارزش و حسّاسیت زیادی دارد و زندگی زوج و خانواده آنها را تحت تأثیر قرار می دهد. چه بسا بی توجهی در انتخاب همسر عواقبی جبران ناپذیر داشته باشد و به جایگاه و شخصیت هر یک از زوجین ضربه های جبران ناپذیری وارد کند و کرامت فردی و اجتماعی آنان را به چالش بکشد.
امام رضا ع در تشبیهی بسیار ظریف و دقیق شرایط انتخاب درست را به نقل از پیامبر اکرم ص به تصویرکشیده اند:
" النکاح رقّ فاذا انکح احدکم ولیده فقد ارقّها فلینظر احَدکم لمن یرقّ کریمته" ازدواج بندگی (و پذیرش مسئولیت) است. پس هر که از شما دختر و جگرگوشه اش را شوهر دهد او را به بندگی داده است. پس هر یک از شما باید بنگرد که فرزند گرامي و عزیز خود را به بندگی چه کسی میدهد.4 (شیخ حر عاملی ج 14 ص52)
در این روایت نکته ظریفی دربارۀ حفظ کرامت زن نهفته است که اشاره به آن خالی از لطف نیست. نخست آن که حضرت ازدواج دوشیزگان را از دریچه اقدام پدر می بینند و دقّت و حساسیت را از پدران می خواهند چه این که دوشیزگان با توجه به لطافت روحی و حساسیت های سن جوانی چه بسا نتوانند در شناخت مردان چندلایه، پیروز میدان باشند و تشخیصی استوار داشته باشند.
همان گونه که خداوند گرامی ترین انسان ها را باتقواترین آن ها برمی شمارد امام رضا ع نیز ارزش را برای مسائل درونی و قابلیت ها می بینند. ازاینرو در هشداری معنادار، خانواده ها را از توجه کوته بینانه به مسائل ظاهری و مادی بازمی دارند و می فرمایند:
"إن خَطَبَ إلیک رجلٌ رضیتَ دینَه وخُلقَه فَزَوِّجه ولا یَمنَعکَ فَقرُه وفاقَته، قال الله تعالی:... وان کیونوا فقرا یغنهم الله من فضله والله واسع علیم"
اگر مردی از تو خواستگاری کرد که از دین و اخلاقش راضی بودی، با وی ازدواج کن و فقر و تنگدستی او مانع ازدواجت نباشد. خداوند متعال فرمود: اگر فقیر و تنگدست باشند، خداوند از فضل خود آنان را بی نیاز می سازد؛ خداوند گشایش دهنده و آگاه است.5(مجلسی 1403 ج100 372ص)
از دیگر سو به جهت حفظ کرامت زن، امام رضا ع به دین داری همسر نیز توجه کرده و می فرمایند: "ایّاک ان تزوّج شارب الخمر، فإن زوجته فکأنما قدت الی الزنا " بپرهیز از ازدواج با کسی که شراب می نوشد. اگر چنین کنی گویا به زنا روی آورده ای. 6(قمی 1406 ص280)
دقّت در زمان برگزاری مراسم نیز در حفظ کرامت و آرامش زن و مرد تأثیر فراوان دارد از این رو مستحب است که عروسی در شب واقع شود و مراسم اطعام در شب یا ظهر. امام رضا ع دراین باره می فرمایند: "من السنة التزويج بالليل لأن الله جعل الليل سکنا والنساء إنما هن سکن " از سنّت پیامبر ص عروسی در شب است. چه، خداوند شب را مایه آرامش قرار داده است و زنان نیز مایه آرامش هستند. 1(کافی 1367 ج 5 366ص)
یکی دیگر از جنبه های حفظ کرامت زن در اسلام، در مسائل اقتصادی است زن بر اساس کرامت و جایگاهی که دارد نمی تواند وظیفۀ نان آوری را برعهده بگیرد. امام رضا ع می فرمایند: "لأنثي في عيال الذکر إن احتاجت وعليه أن يعولها وعليه نفقتها وليس علي المرأة أن تعول الرجل، ولا تؤخذ بنفقته ان احتاج " زن، عیالِ مرد و نفقه خوار او است. اگر زن نیاز پیدا کند بر مرد است که تأمین اش نماید و نفقه وی بر مرد است. اما بر زن واجب نیست مخارج شوهر را بپردازد و در موقع نیاز به او کمک کند. 3(شیخ صدوق 1386 ج2 ص570 )
امام رضا ع در روایتی با ریشه یابی خطای زنان بنی اسرائیل یعنی بی توجّهی به آراستگی ظاهری همسرانشان، به یکی از نیازهای زنان که گاه کمتر به زبان می آورند اشاره می کنند و به این ترتیب شوهران را به این جنبه از نیازهای همسرانشان توجه می دهند.
"اخبرنی ابی عن ابیه عن آبائه ع : ان نساء بنی اسرائیل خرجن من العفاف الی الفجور، ما اخرجهن الا قلۀ تهیئه ازواجهن وقال: انها تشتهی منک مثل الذی تشتهی منها" پدرم به نقل از پدران بزرگوارشان خبر داده است که زن های بنی اسرائیل از عفاف خارج شدند و مرتکب گناه گردیدند. آن ها را جز کمی آراستگی همسرانشان خارج نکرد و فرمود: همانا زن از تو همان چیزی را می خواهد که تواز او می خواهی7 (طبرسی 1392 ص81)
اظهار محبّت روشی برای نشان دادن عشق و دوستی به طرف مقابل است از این رو ابراز علاقه شوهر به همسرش، زن را به خانواده پایبند و وفادار میکند و از بسیاری از آسیبهای روانی و عاطفی پیشگیری می نماید. در سیره امام رضا ع نقل شده است که ایشان در مدح و ستایش همسر خویش هنگام ولادت فرزندشان جوادالائمه ع فرمودند: قدست امٌ ولدته. قد خلقت طاهره مطهره : مقدس است مادری که به دنیا آوردش و طاهر و پاک خلق شده است.5(مجلسی 1403 ج50 ص15)
بنابراین پاسداشت کرامت زن موضوعی است که به چگونگی حضور زن در جامعه و خانواده جهت می دهد و نوع رفتار و موضع گیری های وی را سامان می بخشد و بر تصحیح و سالم سازی ارتباط زن و مرد تاثیر می گذارد.این مهم در سیره و سبک زندگی امامان معصوم ع به وضوح مشاهده می شود.
1- الکافی، تحقیق: علی أکبر غفاری، تهران، چاپ سوم، دار الکتب الاسلامیه.
2- طوسی، محمّد / 1414 ق/ الأمالی، اوّل، قم، دار الثقافه.
3- صدوق، محمّد/ 1386 ق/ علل الشرایع، نجف، مکتب حیدریه.
4- حر عاملی، محمّد /بی تا/ وسائل الشیعه، تحقیق محمّد رازی، بیروت، دار احیا التراث العربی.
5- مجلسی، محمّدباقر / 1403 ق/ بحارالانوار الجامعه لدرر اخبار الائمه الأطهار، سوم، بیروت، دار احیا التراث العربی.
6- قمی، علی بن بابویه / 1406 ق/، فقه الرضا، اّول، قم، مؤسّسه آل بیت/ع/ لاحیاء التراث.
7- طبرسی، حسن / 1392 ق/ مکارم الاخلاق، چاپ ششم، منشورات شریف رضی.
انتهای پیام/*